Kortoren fietsroute - GEANNULEERD (corona)

Vandaag fietsen we in en rond Retie, ook wel het Kortoren dorp genoemd. 

Vanwaar de spotnaam Kortoren voor de inwoners van Retie? Is dan iedere Retienaar voorzien van een exemplaar van bescheiden tot zeer bescheiden afmetingen? De praktijk wijst toch uit dat er heel wat uitzonderingen zijn op die algemene regel. Folklorist Pieter Jozef Cornelissen (1866-1942) schrijft daaromtrent: ‘Volgens den rechtsgeleerde Damhouder, die voor meer dan driehonderd jaar schreef, was het eertijds in geheel de uitgestrektheid van Vlaanderen en Brabant het gebruik het oor af te snijden of te korten van diegenen, welke de tweede maal voor diefstal veroordeeld werden.’ Een vrij drastische manier lijkt het ons om ‘onverbeterlijken’ tot inkeer te brengen. Alhoewel, dreigen ‘goedmenenden’ soms niet de kinderen ‘de oren af te snijden’ om hen tot betere gedachten te brengen?

Naast die verklaring zijn er ook andere in omloop. Ze variëren van het inkorten van de oren van tegenstrevers uit de buurgemeenten wanneer het tot rellen kwam, tot het inkorten van de eigen oren uit hoogmoed om niet op een ezel te lijken. De folklorist J. Th. De Raedt koos voor de laatste optie, want hij merkt terecht op dat, in geval het zou gaan om het inkorten van de oren van de tegenstrevers, het eerder deze laatsten zouden zijn waarop de spotnaam van toepassing zou zijn. Hij schrijft in Les Sobriquets des Communes belges (De bijnamen van de Belgische gemeenten). Wij vertalen: ‘De folkloristen verschillen van mening over de vraag waarom de inwoners van Retie met de zeer suggestieve naam van kortoren (‘courtes oreilles’) bestempeld worden. Sommigen onder hen veronderstellen dat het hier gaat om een barbaars gebruik, dat eertijds van toepassing was in deze keurige Kempense gemeente. Zij zouden de gewoonte gehad hebben de oren van hun rivalen uit de buurgemeenten in te korten bij ruzies die, in de goede oude tijd, traditioneel zouden geweest zijn bij feestelijkheden.’

Anderen huldigen een minder onaangename uitleg. Men zou de Retienaren Kortoren noemen omdat ze geen “ezels” waren, maar eerder zeer intelligente mensen. Die flatterende uitleg lijkt ons een oud gezegde in de Kempen te bevestigen: Er is maar één Retie.’

bron