4x verwacht in de musea in het voorjaar

‘Spel is de hoogste vorm van onderzoek’, zei Albert Einstein, en die quote was Panamarenko (1940-2019) op het lijf geschreven. Panamarenko85 viert de speelvogel en dromer die wetenschap en kunst bijeenbracht met drie expo’s in Antwerpen.

Ga aan boord voor Reis naar de Sterren in het M HKA. De mooiste vliegmachines staan klaar; prototypes, schetsen en foto’s tonen dat Panamarenko onvermoeibaar plannen smeedde om door de kosmos te navigeren. In het prentenkabinet van het KMSKA nemen zijn werken op papier je mee naar een parallel universum, waar zijn poëtische verbeelding de natuurwetten op hun kop zet. In het Havenhuis kan je het houten straalvliegtuig V1 Barada Jet bezichtigen. V1 verwijst naar de vliegende bommen uit de Tweede Wereldoorlog, ‘Barada’ naar een term uit de sciencefictionfilm The Day the Earth Stood Still en jet uiteraard naar de straalmotor. Panamarenko was zelf bijzonder tevreden over het werk, omdat het geschiedenis, fantasie en techniek naadloos liet samensmelten.

Panamarenko85 gaat op 1 en 2 februari van start met een feestelijk openingsweekend, met workshops, een boekvoorstelling en, voor wie tijdig zijn ticket reserveert, geleide bezoeken aan het Panamarenkohuis.

Panamarenko85. Oneindige verbeelding, 1 februari tot 4 mei, KMSKA. Reis naar de sterren, 25 januari tot 7 september, M HKA. V1 Barada Jet, Havenhuis, 3 februari tot 2 mei

Hoe hebben kunstenaars uit Afrika en de Afrikaanse diaspora het dagelijks leven de voorbije honderd jaar afgebeeld? Het Zeitz Museum of Contemporary Art Africa in Kaapstad beantwoordde deze vraag met een grote expo, die vanaf 7 februari neerstrijkt bij Bozar. When we see us gidst je door de zwarte figuratieve schilderkunst van de jaren 1920 tot vandaag. Honderdvijftig werken van honderdtwintig kunstenaars zijn gegroepeerd volgens zes thema’s: het alledaagse, (feest)vreugde, rust, sensualiteit, spiritualiteit, en triomf en emancipatie. Zo krijg je een genuanceerd beeld van het zwarte leven en denken in al zijn facetten, zoals zwarte kunstenaars het zelf beleven en weergeven. De titel verwijst naar de Netflix-serie When They See Us van regisseur Ava DuVernay over de Central Park Five, vijf zwarte tieners die in 1989 onterecht veroordeeld werden voor verkrachting en jaren in de gevangenis zaten. Een New Yorkse vastgoedtycoon genaamd Donald Trump liet zelfs krantenadvertenties plaatsen waarin de doodstraf werd geëist.

When we see us, 7 februari tot 10 augustus, Bozar, Brussel, www.bozar.be

Duurzaamheid, laagdrempeligheid, hedendaagse toparchitectuur en beeldende kunst ‘als universele taal die mensen verbindt’: Abby, het nieuwe kunstmuseum dat op 29 maart de deuren opent in Kortrijk, wekt hoge verwachtingen. Tegen de historische Groeningeabdij is een nieuw paviljoen gebouwd, dat treffend lijkt op een tand van een bekende Zwitserse chocoladereep. Maar dat mag de pret niet drukken.

Abby heeft verder nog twee ondergrondse exporuimtes en palmt ook de 16de-eeuwse abdijkapel in. Een huis met vele kamers, heet dat dan, en eentje daarvan is ‘De Living’. Daar nodigt kunstenaar Rinus Van de Velde je uit voor een ontmoeting. Met de museumcollectie, maar ook met zijn universum. Hij brengt een nieuwe houtskooltekening aan en bouwt een woonkamerdecor na met tafel, stoelen, een sofa en planten. De tweede openingsexpo F**klore bekijkt en herdenkt tradities en ambachten, van wandtapijten tot processies, via kunstwerken. Zo krijgen alledaagse, vertrouwde dingen een poëtische dimensie.

Rinus Van de Velde en F**klore, 29 maart tot 14 september, Abby, Kortrijk

Schilderkunst is zoals rock ‘n’ roll: vaak doodverklaard, nog altijd springlevend. Zo springlevend zelfs dat het S.M.A.K. meteen een disclaimer plaatst bij zijn expo Painting after painting. Nee, dit is niet het ultieme overzicht van de hedendaagse Belgische schilderkunst, er ontbreken uitstekende kunstenaars. Wat wij met deze expo willen, is je een beeld geven van de recente trends en evoluties. Hoe springen ‘onze’ schilders om met hun medium? Werken ze abstract of figuratief? Laten ze zich inspireren door grootmeesters uit het verleden of breken ze radicaal met tradities? Vertellen ze kleine verhalen uit het dagelijks leven of kaarten ze politieke en sociale thema’s aan. Zeventig kunstenaars, actief in België en geboren na 1970, laten je bij het S.M.A.K. een glimp opvangen van de rijkdom en complexiteit van de schilderkunst van bij ons.

Painting after painting. Hedendaagse schilderkunst in België, 5 april tot 2 november, S.M.A.K., Gent