Puur cultuur

19 oktober tot 16 februari

Zoals veel Belgische musea viert het Museum voor Schone Kunsten van Mons dit jaar de honderdste verjaardag van het surrealisme. De expo Le surréalisme: bouleverser le réel focust op dertig Belgische kunstenaars die actief waren in de jaren 1920 en 1930, onder René Magritte, Paul Nougé, Rachel Baes en Jane Graverol. Typisch voor het Belgische surrealisme is het ‘objet bouleversant’. Dat kan je vertalen als ‘ontwrichtend voorwerp.’ Eén bizar, verontrustend of zelfs onheilspellend voorwerp haalt je uit je comfortzone en verstoort je kijk op de werkelijkheid. Bijvoorbeeld: de reusachtige groene appel die de hele kamer vult op een schilderij van Magritte. De ontwrichtende voorwerpen duiken niet alleen in schilderijen en foto’s op, maar ook in collages, poëzie en films. Ze haalden vastgeroeste ideeën onderuit en stelden de samenleving in vraag. In Mons ontdek je dat het Belgisch surrealisme niet absurd was, maar subversief.

Le surréalisme: bouleverser le réel, CAP/Musée des Beaux Arts, Rue Neuve 8, Mons, musees-expos.mons.be

9 oktober tot 9 maart

Na een wereldtournee van twaalf jaar langs verschillende steden keert de expo Het terracotta leger en de eerste keizer van China terug naar Brussel. De hele winter kan je driehonderd reproducties bekijken van de soldaten die het mausoleum van Qin Shi Huangdi bewaakten. Eigenlijk doen ze dat nog altijd, want het graf van de eerste keizer van China is nooit geopend, onder meer uit angst voor dodelijke valstrikken.

Dat klinkt als een Indiana Jones-film, maar het waren twee boeren die in 1974 toevallig op een soldaat stootten toen ze hun akker omploegden. Daarna kwamen achtduizend soldaten aan het licht. Ze zijn allemaal uniek, met eigen gelaatstrekken, kapsels, kledij, wapenrusting, paarden. Ambachtslieden uit de streek van Xi’an, de stad waar je het echte terracotta leger kan bezichtigen, maakten de tweeduizend jaar oude originelen nauwgezet na voor de expo.

Het terracotta leger en de eerste keizer van China, Tour & Taxis, Havenlaan 86, Brussel, terracotta-exhibition.com

Het S.M.A.K. loodst je binnen in de excentrieke wereld van de Belgische kunstenaar Joris Van de Moortel (1983). Zijn atelier in Antwerpen lijkt op het laboratorium van een alchemist, maar hij speurt niet naar de Steen der Wijzen, die iedere stof omtovert in goud. Van de Moortel zoekt betekenis in onze chaotische wereld, en daarvoor gebruikt hij nogal ongewone middelen. HELL ON EARTH, in search of Pur, Nur and Fur verandert het museum in een overweldigende installatie, waarin schilderijen, aquarellen, sculpturen, video’s en muziek allemaal hun plek krijgen. Je wordt bestookt met beelden, vormen, indrukken en ideeën. Om je totaalervaring euh… compleet te maken komt Van de Moortel live optreden en performen. Hij brengt ook een nieuwe versie van zijn befaamde tarotkaarten uit, speciaal voor de expo.

HELL ON EARTH, in search of Pur, Nur and Fur, S.M.A.K. Jan Hoetplein, Gent, smak.be

25 oktober tot 19 januari

Is de toekomst roosgeurig of zit er een luchtje aan? Op de nieuwe expo Scentopia in Knokke krijg je een ongewone opdracht. Kijk niet naar de toekomst, maar snuffel eraan. Je neus wijst al in de juiste richting, je hoeft hem alleen maar te volgen. Je gids is olfactorisch kunstenaar Peter de Cupere, een wereldpionier in het gebruik van geur als medium voor kunstwerken. Zijn geurinstallaties, -maquettes, -sculpturen en -schilderijen laten je ruiken hoe onze wereld zou kunnen evolueren. De Cupere laat zich in zijn werk graag leiden door zijn liefde voor de natuur. Verliezen onze bossen en velden hun vertrouwde geuren als het klimaat verandert? Op Scentopia laat de Cupere je nadenken over de lucht die je ademt, en daarbij altijd opsnuift.

Scentopia – Peter de Cupere, Cultuurcentrum Scharpoord, Maxim Willemspad 1, Knokke-Heist, knokke-heist.be

12 november tot 31 december

Niet vertrouwd met hedendaagse muziek, en niet echt thuis in Brussel? Dan sla je op Ars Musica twee vliegen in een klap. Speciaal voor het festival stippelden drie componisten een muzikaal circuit uit door de Marollen. Neem je gsm en oortjes mee, download Geography en flaneer door het geluidslandschap dat Graham Fitkin, David Achenberg en Frédéric Verrières schreven op maat van de Brusselse volksbuurt. Welke melodieën passen bij haar straten en pleinen, kan je architectuur versieren met muzieknoten?

Het festival heeft dit jaar als thema Urban Nature. In verschillende Brusselse concertzalen kan je van de meest uiteenlopende muziekgenres genieten. Bryce Dessner, de gitarist van The National, is de eregast. Tijdens drie concerten ontdek je hem als componist van orkest-, kamer- en filmmuziek. 

Ars Musica, verschillende locaties in Brussel, festival tot 3 december, wandelroute tot 31 december, arsmusica.be