Kamperen op de bodem van de zee

Het is gek als je bedenkt dat hier een luttele honderd jaar geleden de Zuiderzee stroomde. De Nederlanders maakten van die zee met moed en doorzettingsvermogen een nieuwe provincie: Flevoland. Langzaam maar zeker ontstond het grootste inpolderingsproject ter wereld, met strakke landbouwgronden, wegen en vaarten, maar ook prachtige, wilde natuur waar de zeearend thuis is.

In de aap gelogeerd

Brullende apen was niet meteen wat ik verwacht had in Nederland, toch is dat het enige geluid dat de vredige stilte enigszins verstoord op Stadslandgoed De Kemphaan. Het geroep lokt ons naar de wandelroute Rondje Aap in het Almeerderhout en leidt ons door het groen langs de verblijfsruimten van Stichting Aap. De stichting, lezen we op een van de infobordjes, vangt exotische dieren in nood op en helpt ze er fysiek en mentaal weer bovenop. De apen zelf krijgen we voorlopig niet te zien, dus besluiten we om zelf maar wat in bomen te gaan klimmen. Op onze huurfietsen sjezen we naar het klimbos de andere kant van het landgoed, waar de instructeur van Fun Forest ons opwacht. Hoewel ik niet zo’n held ben in de hoogte, hou ik wel van ziplines of ‘tokkelbanen’ zoals dat hier heet. De wind in mijn haren, een flinke boost adrenaline en het gevoel tussen de bomenkruinen te zweven: het is fantastisch.  Verschillende parcours slingeren steeds verder het bos in. Dit voelt echt als een wandeling tussen de boomtoppen. Een spánnende wandeling, dat wel; mijn hartslag gaat ontelbare keren de hoogte in.  Het geluid van de ritselende bladeren wordt enkel overstemd door het bonken van mijn hart. De vrije val is volgens onze instructeur niet voor watjes, dus die laat ik wijselijk over aan de tienerzoon. Als beloning voor zijn durf sluiten we af in het pannenkoekenrestaurant en krijgen we op het terras toch nog de aapjes te zien. Een dubbele traktatie.

Growing Green Cities

Kampeerochtenden hebben altijd iets magisch, vind ik.  Het is eigenlijk nog te fris om buiten te eten, maar de meeste kampeerders doen het toch. Warm ingeduffeld met een dampende mok koffie, mijn tenen in het nog natte gras, voel ik me dicht bij de natuur. Toch zitten we hier op een steenworp van het levendige, maar groene Almere.  Het is een perfect voorbeeld van het thema van Floriade Expo 2022: Growing Green Cities.  Onze steden leefbaarder maken, groener en duurzamer, het is een topic die belangrijker is dan ooit. In 2050 zal namelijk maar liefst 68% van de wereldbevolking in de stad wonen, op maar 2% van het totale aardoppervlak. Hoe creëren we dan die groene stad van de toekomst? Hoe produceren we voedsel op kleine oppervlakten, hoe kunnen we kleiner maar toch leefbaar wonen? Welke nieuwe manieren zijn er nodig om energie op te wekken, op te slaan en te besparen? 

We struinen tussen de bloemrijke paviljoenen om allerlei nieuwe technologieën te ontdekken. Pixel farming, bijvoorbeeld, waarbij een slimme robot onkruid wiedt zonder het gebruik van chemicaliën. Ook het gebruik van biologisch afbreekbare materialen zoals zeewier en mycelium - het netwerk van draden van schimmels - wordt volop onderzocht en ontwikkeld. Vooral The Natural Pavilion laat een diepe indruk na: het paviljoen zelf bestaat voor 95% uit biobased materialen en schept visioenen van een andere, leefbaardere wereld boordevol circulaire producten en nieuwe omgevingen.  Wordt die virtual reality binnenkort ook onze realiteit?  We zullen in elk geval allemaal ons steentje moeten bijdragen.  Wanneer ik in de kabelbaan over het expodomein uitkijk en hoor hoe enthousiast onze tienerzoon is over alle nieuwe technologieën, stemt me dat alleen maar hoopvol.

Wat eten we straks?

Ik schrik wanneer ik lees dat een van de meest onderschatte gevolgen van de klimaatcrisis ‘het uitsterven van voedsel zoals wij het kennen’ blijkt te zijn.  Heel wat eetbare planten die we vanzelfsprekend vinden, staan blijkbaar op het punt uit te sterven. Levensmiddelen zoals chocolade, honing, bananen, druiven en aardappelen worden bedreigd.  Vlees lijkt voorbestemd om een zeldzame luxe te worden. Zal ons eten in de toekomst alleen nog bestaan uit bonen, rijst en insecten? En zeg ik alvast vaarwel tegen mijn traditionele ochtendkoffie?  Lekker eten is voor mij deel van het goede leven en ik kan me als choc-o-holic een dag zonder een stukje pure chocolade amper voorstellen. Gelukkig is het nog niet zo ver; we mogen de voetjes onder tafel schuiven bij Brasserie Bakboord in Almere-Haven.  Hier geen doorsnee hap, maar culinaire kunstwerkjes die een persoonlijk tintje geven aan de biologische producten van lokale boeren. We kiezen voor het Chefs Experience Menu, wat met de bijzondere ingrediënten en bereidingen vooral voor onze tieners een hele ervaring is. Hopelijk lijkt het voedsel van de toekomst op wat we hier voorgeschoteld krijgen. Daar kan ik wel aan wennen!

Lepelaar gespot
‘We hebben nog geen vuur gemaakt en ik wil nog naar de speeltuin. Het is hier zo leuk, ik wil nog nog niet naar huis.’ Mijn dochter vindt het duidelijk veel te vroeg om al afscheid te nemen van De Kemphaan.  De plaatselijke boerenmarkt was een schot in de roos en ook ik zou graag nog een dagje langer blijven om het lokale lekkers klaar te maken in een Dutch oven op het kampvuur. Helaas komt er aan alle mooie liedjes te snel een eind. Gelukkig staat er nog iets op het programma waar we enorm veel zin in hebben: een bezoekje met gids aan de Oostvaardersplassen, de ruige achtertuin van de stad.  En het beste van al: we hoeven voor een keertje niet te wandelen. Gert-Jan, onze gids voor vandaag, komt in zijn bruine pak van Staatsbosbeheer aangetuft in een elektrische buggy. Je weet wel, zo’n golfkarretje maar dan een model groter.  Hij pikt ons op aan Paviljoen de Oostvaarders, waar we hebben gegeten met het zicht op de honderden vogels en konikpaarden in het weidse moerasgebied.  Gert-Jan duwt ons prompt een verrekijker in de handen, zodat we zelfs de kleinste stipjes in de verte kunnen identificeren.  ‘Zie je daar die lepelaar?’ Mmm, ik moet nodig mijn vogelkennis een beetje uitbreiden.

Zee wordt land, land wordt moeras

Toen jaren geleden de Flevopolder werd drooggelegd, bleef het natte gedeelte van de Oostvaardersplassen ongebruikt. De natuur kon er z’n gang gaan en er ontstond een moerasgebied met plassen, rietvelden en wilgenbossen.  Het rietmoeras werd al snel een toevluchtsoord voor heel wat, vaak bijzondere, vogelsoorten. Het is dan ook een belangrijke halte op de vogeltrekroute tussen het Hoge Noorden en Afrika. Bijna de helft van de Noordwest-Europese populatie grauwe ganzen komt naar de plassen om te ruien, sommigen blijven om te broeden.  En dat hebben we gehoord, zodra een roofvogel z’n opwachting maakt, vliegen honderden ganzen luidruchtig op. Vogelspotters staan enthousiast te wijzen van achter hun statieven met reusachtige verrekijkers: ‘daar een zeearend die iets gevangen heeft’.

Jaren geleden brachten we al eens een bezoekje aan de Oostvaardersplassen, maar het gebied dat we inrijden herken ik totaal niet.  Volgens Gert-Jan is dit stukje natuur aan de kant van Almere dan ook heel anders dan de ingang vlak bij Lelystad.  Bovendien maakt het park sinds 2018 samen met de Lepelaarsplassen, Marker Wadden en het Markermeer ook deel uit van Nationaal Park Nieuw Land.  Het uitgestrekte Nationale Park blijft zich ontwikkelen en dat maakt elk bezoek tot een verrassing. 

Allemaal beestjes

Het ongerepte natuurgebied doet heel on-Nederlands aan. Met mijn verrekijker in de aanslag speur ik het struikgewas af. Ik zie een bosje dichtbegroeide meidoorn, sleedoorn en vuurdoorn, volgens Gert-Jan de perfecte schuilplaats voor herten. Ook enkele schuinstaande bomen, die aan een kant kaal gegeten zijn, wijzen op hun aanwezigheid.  ‘Daar!’ roep ik een tikkeltje te enthousiast uit.  Drie grote mannetjesherten blijven stokstijf staan en staren ons karretje aan. Ook wij houden ons zo stil mogelijk.  Wie zou er het meest onder de indruk zijn?  We hobbelen langs poelen, rietvelden, uitkijkpunten en door de mooiste plekken van het bos.  Gert-Jan verteld honderduit en wijst ons allerlei bijzondere dingen aan.  Voor we over het wildrooster schommelen, stappen we even uit om de kikkertjes te bewonderen die zich in een poeltje onder het rooster schuilhouden.  Fascinerend hoe ze heen en weer wippen, dit hadden we zonder Gert-Jans geoefende oog zeker gemist.  Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk en ik ben trots wanneer ik als eerste een roodbruin diertje zie wegrennen. Was dat een eekhoorn? Of een jonge vos?  Gert-Jan speurt vakkundig met zijn verrekijker tussen de bomen.  Het blijkt een hermelijn, die graag verstoppertje speelt tussen de omvergewaaide boomstammen.

Hallo, hert!
‘Ganzen zijn dol op het jonge riet aan de oevers, waardoor er steeds meer open water is ontstaan.  Daardoor is het leef- en foerageergebied voor een aantal moerasvogels, zoals de blauwborst, flink afgenomen.  Om het vogelleven terug een boost te geven, wordt de moerasvegetatie nu hersteld door een moeras-reset.  Het water in het moeras wordt omlaag gebracht door een sluis, op de drooggevallen bodem kunnen riet en moerasplanten zich gemakkelijker uitbreiden. Zo realiseren we een optimaal leefgebied voor de moerasvogels.’ Terwijl Gert-Jan ons meer uitleg geeft over het evoluerende Nationaal Park, duiken er aan de overkant in het riet plots twee herten op.  Zodra ze ons in het vizier hebben, trekken ze zich terug tussen het hoge riet.  Al na enkele minuten zijn ze amper nog te zien. Wat een camouflagetechnieken! Ook op de terugweg naar het paviljoen hebben we de eer nog drie herten te ontmoeten en verschillende zee-arenden te spotten. De groep wandelaars met de andere gids had minder geluk, zij hebben geen enkel hert bespeurd.  Puur geluk? Of zijn wij gewoon betere speurders? Wie zal het zeggen. Ik ben vooral benieuwd hoe dit nieuwe land zal geëvolueerd zijn bij ons volgende bezoek.