Marokko op een maand

Guy Schoeters en zijn echtgenote reisden al twintig jaar naar het zuiden van Spanje toen ze op een kleine camping bij Cordoba een buitenkans roken. ‘De beheerders van La Campina staken al jaren een rondrit door Marokko in elkaar voor een Engelse camperclub. Toen die een keer niet doorging, sprongen wij in het gat en maakten we met onze Pasar-camperclub Zwervers Voorkempen een eerste rondreis. Sindsdien is uitbaatster Matilde Martin onze vaste begeleidster, ook op de Govaka-rondritten. Ze heeft familie in Marokko, dus ze kent het land goed. Bovendien hebben we ook nog een plaatselijke gids, de Youssef, die álles voor elkaar krijgt. Is de gecharterde tourbus voor een uitstap duidelijk nog maar net een veetransportwagen geweest, dan regelt hij taxi’s (lacht). Zeker in zo’n land worden de mensen graag begeleid – daar ga je niet zo snel in je eentje naartoe.’ 

Na de rit tot Zuid-Spanje is de groep 26 dagen onderweg in Marokko. In totaal vreten ze toch wel een 10.000 km. ‘We rijden nooit in karavaan: altijd in groepjes van enkele installaties, omdat het niet mogelijk is bijeen te blijven. Iedereen krijgt een wegbeschrijving en we spreken af waar en wanneer we samenkomen.’  

De deelnemers worden op voorhand gedetailleerd gebrieft over de reis en het land, met een heus boekje met alle mogelijke informatie over het land en de bevolking, tot de staat van de wegen en kledingvoorschriften. En uiteraard de papierwinkel: ‘Als je het land binnenkomt, moet je je camper “invoeren” en daar komen wat documenten bij kijken. Wij zorgen voor die formulieren, dat ze ingevuld zijn én dat iedereen ze bij de hand heeft. En het ontvangstkaartje niet verliest voor de retour!’ 

Alle info op www.intersoc.be

Week 1: Cordoba-Tanger-Casablanca-Essaouira 

Voor haar eerste halte op Marokkaanse bodem is de groep al drie dagen onderweg. ‘We verzamelen op Matildes camping in Santaella, brengen een bezoek aan Cordoba en verhuizen dan naar Tarifa, Spanjes zuidelijkste stad, voor de overzet naar Tanger. In colonne rijden we de boot op (19 campers en 3 caravans) en doorlopen bij aankomst samen de urenlange douaneformaliteiten. We passeren de geldautomaten voor dirhams en winkeltjes voor telefoonkaarten en dan trekken we naar onze eerste camping. Ieder op zijn eigen tempo. We vragen de mensen enkel niet voor een bepaald tijdstip aan te komen, zodat wijzelf eerst ter plekke de staat van de camping en het sanitair kunnen bekijken, dat meestal nog wel wat gepoetst moet worden. Je moet er geen vijfsterrencampings verwachten. Campings in Marokko zijn zeer basic, meestal is er wel koud en warm water en zijn er toiletten, en vaak zelfs een zwembad.’ 

Op de camping in Moulay Bousselham gaan de gesprekken bij het welkomstdiner voornamelijk over de wegen, de pick-ups met geiten… ‘Ja, het is wel een cultuurschok voor velen.’ De groep rijdt de volgende dag naar een camping in Mohammedia en bezoekt Casablanca. ‘De Hassan II-moskee is een van de meest indrukwekkende gebouwen die ik ooit heb gezien: enorm groot, overal marmer, en volledig gefinancierd door de hele bevolking. Er is ook een moderne katholieke kerk. Dat is het mooie van Marokko: het is een heel open land.’  

Volgende halte is het ommuurde havenstadje Essaouira. ‘Heel gezellig. Je ziet de vissers binnenkomen en je kan meteen je vis bestellen die ze ter plekke klaarmaken. We wandelen over de muur – waar ze trots zijn op hun scènes in Game of Thrones, wandelen door straatjes met ambachtslieden. We zijn er niet in het hoogseizoen, dus het is er niet zo druk.’ 

Haltes voor de nacht 

• Camping La Campina, La Guijarrosa (Cordoba) 
• Camping Punta Paloma, Tarifa 
• Camping Flamingos Loisirs,  Moulay Busselham 
• Camping L’Océan Bleu, Mohammedia (Casablanca) 
• Camping Les Oliviers, Ounara (Essaouira) 

Week 2: Marrakech-Skoura-Tinghir 

‘In Marrakech is de ringweg een attractie op zich: verkeerslichten worden vrolijk genegeerd, richtingaanwijzers zijn optioneel… (lacht). Gelukkig moeten we maar een klein stukje doen. Na een stop bij een arganoliecoöperatieve bezoeken we de koninklijke tombes en het prachtige koninklijk paleis. Voor velen is hun eerste bezoek aan een soeks een belevenis: die geuren, kleuren, brommertjes die er gewoon door rijden… We blijven tot ’s avonds, wanneer de stad pas echt tot leven komt. Zelfs op het ‘dodenplein’, waar vroeger de terechtstellingen gebeurden: je ziet er slangenbezweerders, acrobaten… Een bijzondere ervaring!’ 

’s Anderendaags bezoekt de groep een authentiek Berbers dorpje. ‘De mensen zijn erop voorbereid, maar schrikken toch nog: een dorpje met één (1!) elektrische lamp, waar vrouwen de kleren wassen in de rivier, waar alle vervoer met ezels gebeurt… Het is verwonderlijk te zien hoe ze in een vrij toegankelijk bibliotheekje een koran van wel duizend jaar oud gewoon hebben liggen.’ Daarop trekken ze met de bus naar de Ourika-vallei, aan de rand van het Atlasgebergte, ‘waar we een wandeling doen tot bij een fotogenieke waterval’.  

Daarop doet de groep drie dagen een ‘heel mooie’ camping in Skoura aan, ‘waar elke dag vers brood te krijgen is. Er zijn overal winkeltjes, stalletjes langs de weg en zelfs supermarkten, maar het komt niet altijd uit om er boodschappen te doen. Dan is een camping waar die spullen te krijgen zijn wel handig. De campings zijn ook heel veilig. Je kan er gerust je camper overdag achterlaten. Ik durf hem zelfs niet op slot te doen.’ Bij de camping ligt een kasbah (een tegen vijanden en wind versterkte vesting), die de groep uiteraard bezoekt. In deze ‘rozenvallei’ worden tonnen rozenblaadjes geoogst waaruit zalfjes, oogdruppels enzovoort worden gemaakt. Ook de Daddes-kloof is een spectaculaire wandeling. ‘We proberen wat variëteit in ons programma te steken: we bezoeken steden, maar doen ook veel natuur en proberen dicht bij de mensen te komen. We bezoeken een schoenmaker of een zwaardenmaker.’ 

Of een filmstudio! In de Atlas Film studio van Skoura zijn onder meer Lawrence of Arabia, Asterix en Cleopatra, Gladiator en Kingdom of Heaven gedraaid en passeerden Indiana Jones, de Mummy en Star Wars. ‘We krijgen bijvoorbeeld de inkom van een paleis te zien, maar ook de achterkant van die decors. De omgeving is erg gegeerd bij filmmakers vanwege de lichtinval, de kleuren van het woestijnzand, de bergen op de achtergrond en natuurlijk de goedkope arbeidskrachten.’ Vanaf de grotere kasbah Ksar van Ait Ben Hadu hebben ze een prachtig uitzicht op de omgeving. 

Vanaf de camping in Tinghir wandelen ze door de Todra-kloof. ‘We raden mensen aan tot achteraan te rijden: daar zie je goed de spectaculaire werking van de erosie door wind en water.’ 

Haltes voor de nacht 

• Camping Le Relais de Marrakech, Marrakech 
• Camping Amridil, Skoura 
• Hotel-Camping Le Soleil, Tinghir 

Week 3: Tinejdad-Merzouga-Errachidia-Azrou 

De groep overnacht voor een keer niet op een camping, maar op de parking van het Musée des Sources de Lalla Mimouna, ‘een privé-initiatief van een zeer vriendelijke gepensioneerde tolk op de Franse ambassade en verzamelaar die sinds 2002 elk jaar zijn museum wat uitbreidt met traditionele gebruiksvoorwerpen. We zien er bijvoorbeeld een waterklok, kleding, houten deursloten… Het is heel gezellig op die parking: het is er pikdonker en je krijgt er een prachtige sterrenhemel. Hier begint de woestijn.’ 

De drie overnachtingen op camping Haven La Chance in Merzouga zijn – niet ver van de Algerijnse grens – in het hartje van de woestijn. ‘Eigenlijk is het een hotel met een kampeerterrein, waar één stroomkabel naartoe loopt. Hier komen onze gasflessen ook van pas. Gelukkig hoeven we niet vaak ons gas aan te spreken: verwarmen hoeft niet, enkel af en toe koken en voor de koelkast. Ikzelf heb twee flessen van 20 l aan boord en ik krijg op die hele reis niet één fles leeg. We mogen gebruikmaken van het hotelsanitair en -zwembad en maken er een dromedarisrit. Vorig jaar maakten we er ook een rit met een 4x4 voor een bezoek aan nomaden, maar volgende keer doen we die rit in de Todra-kloof: dat belooft heel spectaculair te worden.’ 

De rustdag van dag 18 komt goed van pas. ‘We doen een Hollandse barbecue: we gooien alles samen en delen alles, ook de afwas (lacht).’ 

Voor de verplaatsing naar de volgende camping, de veelbelovend klinkende Camping Jurassique, rijdt de groep door de indrukwekkende Gorges du Ziz. Voor de kasbah staat een grote lemen dinosaurus. In de steile rotsen rond de camping worden regelmatig fossielen gevonden, die terugkomen in de voorwerpen die in de nabijgelegen marmerfabriek gemaakt worden. ‘Er was een keer iemand van onze groep die er een beeld van 2,5 m groot kocht. Dat is keurig en foutloos thuis afgeleverd!’ 

‘We bezoeken een typisch Berberdorp. Bij ons eerste bezoek in Sidi Hamza hadden we tweedehandskleren bij ons om uit te delen, maar omdat we echt bestormd werden, hebben we dat niet meer gedaan. De kinderen zijn er verzot op balpennen en snoep. Aan elke supermarkt staan ze bij je camper te wachten om snoep te bedelen, maar als je eentje iets geeft, wil de rest ook. Ze begrijpen dat wel en blijven vriendelijk als je ze afwijst, de mensen zijn zeker niet opdringerig.’ 

Guy is onder de indruk van ‘de mooie natuur, de afwisseling van woestijn en landbouw, de palmbomen, de met sneeuw bedekte Atlas… Op weg naar Azrou komen we door een enorm cederwoud met heel tamme apen. Wel goed op je handtassen letten hier! (lacht)’ 

Haltes voor de nacht 

• Musée des Sources de Lalla Mimouna, Tinejdad 
• Camping Haven La Chance, Merzouga 
• Camping Jurassique, Errachidia (Gorges du Ziz) 

Week 4: Fès-Ifrane-Meknés-Tanger 

De Emiraten-camping, waar ze twee nachten blijven, is iets bijzonders: ze werd aangelegd bij een hotelcomplex gebouwd door een rijke sjeik uit de Emiraten, om te skiën. ‘Hij komt er nu al jaren niet meer, dus het hotel staat leeg. Enkel de camping is in gebruik.’ De deelnemers aan de reis krijgen hier hun Pasar-tulband, ‘en leren hoe die correct om hun hoofd te winden’.  

Ze bezoeken het historische Fès, ‘een van de vier zogenaamde koningssteden. We krijgen uitzonderlijk toegang tot een koranschool en bezoeken een moskee en de soeks. We lunchen in een restaurant waar alcohol geschonken wordt. Er is overal in Marokko alcohol te verkrijgen: er zijn winkeltjes met alleen maar drank, in supermarkten staat het in een aparte ruimte. Er zijn best goede Marokkaanse wijnen en zelfs lokaal bier.’ 

Op weg naar Meknés passeert de groep ‘het Marokkaanse Zwitserland: wintersportoord Ifrane, waar de rijkere Marokkanen komen skiën. Meknés is een stad met een markt, een grote graansilo, paardenstallen met Arabische volbloeden en berberpaarden. We bekijken de leerlooierswijk (met een takje munt onder je neus), een weverij en de soeks. Hét moment waarop tajines gekocht worden. Je hebt er in alle vormen en maten, zelfs die geschikt voor inductievuur – ja, als ’t op verkopen aankomt, zijn ze mee, hoor (lacht). Meknés is vooral ook de stad met de ruïnes van Volubilis, een Romeinse stad met goed bewaard gebleven mozaïeken.’  

Daarop gaat de tocht, die op zijn eind loopt, weer richting Tanger. ‘Aan het laatste tankstation voor de haven controleren we nog eens ieders documenten voor we naar de douane gaan. Die scant nog elk voertuig (vooral op verstekelingen) en op de boot nemen we afscheid. Bij aankomst in Spanje gaat ieder weer zijn eigen weg. Sommigen doen nog een trip langs de kust, maar wij karren naar huis, want het werk wacht. (lacht)’ 

Haltes voor de nacht:

• Camping Euro Camping Emirates, N8 (km 4), Azrou-Ifrane 
• Camping Zerhoune Belle Vue, Moulay Idriss 
• Camping Flamingos Loisirs, Moulay Bousselham