De Estse hoofdstad op kindermaat

Op de Grote Markt heerst een drukte van jewelste. Het is vandaag de wekelijkse ‘Middeleeuwse Markt’: mensen lopen verkleed rond en verkopen ambersteentjes en allerlei lekkernijen van weleer. Gabriël koopt een zakje geroosterde amandelen. Verkoopster Johanna geeft uitleg: ‘Op smaak gebracht met zestien verschillende kruiden. Kaneel onder andere, de andere verklap ik niet. En veel suiker.’ Die suiker zorgt voor de nodige energie bij de kleuter. Met zijn broertje Adriaan en zijn ouders is hij op citytrip in Tallinn, de hoofdstad van Estland, de noordelijkste van de drie Baltische staten. Hij loopt heen en weer tussen de kraampjes, langs de gevel van het oude stadhuis, voorbij een als monnik verklede torenwachter. Plezier maken kan hier makkelijk, er is geen verkeer toegelaten. Maar als ouder moeten we Gabriël in de gaten houden: een kat zou hier haar jongen verliezen, in die wriemelende drukte.

Om onze drie dagen durende stadstrip rustig te starten, kiezen we voor de – o hoe traditioneel! – hop-on hop-off bus. Dankzij de Tallinn Card – een handige digitaal opgeladen kaart – zijn een hoop attracties én het openbaar vervoer hier gratis. En de kinderen betalen niks. Da’s makkelijk als je met je gezin op stap bent. ‘Papa, dit is een cabriobus’, weet Gabriël als we op het zonnedek gaan zitten. We krijgen meteen een eerste indruk van de stad: een bijzonder attractieve combinatie van oude geschiedenis (het middeleeuwse stadscentrum is door Unesco beschermd erfgoed, en het best bewaarde middeleeuwse stadscentrum van Europa) en een doorgedreven drang naar modernisme, vooruitgang en innovatie. Estland was altijd al een voorloper, en vandaag pluk je daar als bezoeker de vruchten van: fraaie restauraties, maar ook modernistische stadsdelen, veel hightech start-ups die hier neerstrijken, overal gratis wifi, jong en hip volk dat op die aantrekkelijke combinatie afkomt.

Aan boord van een onderzeeër

De rode bus brengt ons tot aan de haven van Tallinn. Doorheen de geschiedenis van Estland zorgde die voor zowel kwetsbaarheid als rijkdom. De stad kreeg het meerdere keren hard te verduren, en vandaag nog zie je heel wat versterkingen en torens die de inwoners moesten beschermen. Estland was Russisch, tot het op het einde van WO I onafhankelijk werd, om na WO II opnieuw door de Russen te worden geannexeerd. In 1991 werd Estland voor een tweede keer onafhankelijk, en in 2004 trad het land toe tot de Europese Unie. Sinds 2011 betaal je er in euro. De haven bracht ook goederen aan, en zorgde door de eeuwen heen voor welvaart. Tallinn oogt daardoor eerder als een Scandinavische hoofdstad dan als een Oost-Europese. Op het eerste zicht vind je hier weinig armoede. En de Esten rijden graag met dikke karren.

Nu we toch in het mooie en trendy havendeel Kalamaja zijn, stappen we af bij Lennusadam Seaplane Harbour: ‘a sea full of excitement’. Dit is zonder twijfel het aantrekkelijkste museum voor kinderen van heel het Balticum. Het gebouw zelf is een betonnen schelpstructuur (zonder interne ondersteuning) die in 1916 gebouwd is, als deel van de zeegordel die Sint-Petersburg moest beschermen: een architecturaal unicum. Vandaag is deze ‘Seaplane Harbour’ een interactief maritiem museum, met als centraal pronkstuk de Lembit. Met Gabriël klimmen we deze onderzeeër uit 1936 binnen. Eerst wat aarzelend (‘ik vind het eng’) maar na een tijdje vooral nieuwsgierig naar het wel en wee van dit imposante stukje maritiem-militaire geschiedenis. De onderzeeër was lang een Ests militair pronkstuk, maar nadat hij in 2011 op pensioen mocht, is hij in dit museum ondergebracht. Gabriël loopt langs de motoren, de werk- en slaapplaatsen van matrozen en admiraals. Terwijl zijn babybroer de obligate papfles krijgt (aan landzijde), laat Gabriël zich gewillig voor een greenscreen fotograferen met zijn vader: we zijn – eventjes – officier en matroos bij de Estse zeemacht. Op de achtergrond kijkt de Seaplane Short 184 toe: het allereerste zeevliegtuig dat met succes een torpedo afvuurde.

Het museum is een absolute must voor wie met kinderen naar Tallinn komt. Kinderen kunnen zich uitleven met vanop afstand bestuurde miniatuurboten of een simulatievlucht maken boven de stad, of met een reddingszodiac een drenkeling buitengaats opvissen. Buiten lopen we nog even het dek op van de Suur Töll, een Poolse met stoom aangedreven ijsbreker uit 1914 die de Baltische zee ijsvrij moest houden voor Rusland, Finland, de Sovjetunie en Estland. Nu – alweer – een knap onderdeel van het maritiem museum dat ouders én kinderen boeit. Op de achtergrond schittert het felle zonlicht in het glinsterende water van de Golf van Tallinn.

Een zweem communisme

We hebben honger gekregen van zoveel fraais, en duiken terug het levendige centrum van de 460.000 inwoners tellende stad in. Op straat horen we een mengelmoes van Ests en Russisch. Naar verluidt zou 40% van de inwoners van Russische origine zijn. Ondanks de voormalige gespannen geschiedenis tussen Estland en Rusland, werkt die cohabitation vandaag wonderwel. We lopen langs een standbeeld van Jaan Poska, één van de grondleggers van de Estse onafhankelijkheid na 1918, en ploffen neer in het prettig gestoord uitziende Manna La Roosa: een eclectisch eethuis dat het idee over gastronomisch Tallinn bevestigt: waar je ook gaat, je krijgt verzorgde gerechten voorgeschoteld. Een mooi en zeer aan te raden voorbeeld van die stelling is zonder twijfel ook het wat chiquere Leib. Kinderen krijgen er gezonde fruitsapjes. Zelf drinken we als aperitief een combinatie van lijsterbessap en schuimwijn. Leib is een heerlijke ménage-à-trois van boer, kok en sommelier. Een kleine kaart met lokale producten die met liefde verwerkt worden, is het resultaat. In dit goede restaurant voelen ook kinderen zich meteen op hun gemak. Gabriël proeft met smaak van het ‘Leib’, het typisch Estste roggebrood met pompoenzaad, en eet kip, komkommer en gebakken aardappelen. Hij krijgt papier en kleurpotloodjes. Zelf kunnen we relaxed genieten.

Terug tijd voor actie. Waar kan dat beter dan in het Kadriorg Park, vlak bij de plaats waar die Jaan Poska ooit woonde? We lopen er het kindermuseum Miiamilla binnen. Binnen gaan de schoenen uit en beleven kinderen hoe het leven hier aan het begin van de twintigste eeuw geweest moet zijn: wees postbode, winkelier, fotograaf, ga skiën, … We kruipen onder een zwart doek en hanteren de stokoude camera om moeder en twee zonen op beeld vast te leggen. In dat fantastische Kadriorgpark, waar ook de eerste vrouwelijke president van Estland Kersti Kaljulaid haar residentie betrekt, lopen we daarna naar de zalig-relaxte speeltuin. Het is een beetje zoeken hoe je moet betalen: de dame aan de inkom is nog van voor de onafhankelijkheid, en spreekt alleen Ests en Russisch. Hier en daar merk je in Tallinn nog een zweem van het oude communisme. Het versterkt de paradox tussen oud en nieuw alleen maar, en maakt de stad er nog boeiender op. In de speeltuin kunnen kinderen zich uitleven, terwijl de ouders lummelen in de schaduw van de bomen. Dit is dé familiale zondagmiddaguitstap voor de inwoners van Salama, de eerder artistieke bohémienbuurt van Tallinn. We eten daarna zalmforel en drinken een koele witte wijn op het aangename terras van Katharinenthal, een perfecte spot aan de rand van het park. We genieten van de sfeer en laten het leven langs ons heen glijden. Een citytrip met twee kleine kinderen mag dan soms stressy zijn, hier glijdt alle drukte van onze schouders.

Hoogste punt van het land

In het centrum van de stad kan je alle bezienswaardigheden te voet bezoeken. Onze kleuter gaat op het loopplankje van de buggy van zijn broer staan, en samen slenteren we door de vele kasseistraatjes. We houden halt bij de Oleviste Kirik, de Sint-Olavskerk, het grootste middeleeuwse bouwwerk van de stad. De gotische basiliek neemt een prominente plaats in de skyline van de stad in, maar ook de binnenzijde doet naar adem happen: heerlijke protestantse leegte, strakke witte muren en een Walckerorgel waar elke organist van droomt. Ooit was de toren, goed voor 123 meter, de hoogste kerktoren ter wereld. Vandaag staat zijn trotse schoonheid in de steigers.

Wie écht hoog wil in Tallinn, die neemt best de bus oostwaarts. Daar lopen we de tv-toren binnen, goed voor 314 duizelingwekkende meters. Het observatieplatform op 170 meter is meteen het hoogste punt van het land waar je als mens kan komen. De toren werd gebouwd om de beelden van de Olympische Spelen in Moskou in 1980 de wereld rond te kunnen sturen. Vandaag is het een uniek bouwstuk dat je een fenomenaal 360° zicht op de stad en de zee biedt. Op het observatieplatform leggen we Adriaan even op een stuk glazen vloer. Geen paniek, alles veilig, maar sommige omstaanders kijken geïntrigeerd naar het bevreemdende zicht: een baby die 170 meter boven de grond lijkt te zweven. In een oude tv-studio, helemaal in commistijl, kan je je eigen nieuwsbericht opnemen en per e-mail versturen. Pret verzekerd!

Terug in de binnenstad laten we de vroeg-avondlijke (en toeristische) drukte van de Grote Markt letterlijk links liggen, en nestelen we ons met onze kroost op het terras van La Bottega, zonder twijfel een van de sympathiekste en lekkerste Italianen van Tallinn. De pasta met zeevruchten glijdt makkelijk naar binnen. Hij is als een pars pro toto voor de hele stad: hij smaakt naar meer.

Estland is modern, mild, mooi en makkelijk bereisbaar. Belangrijke tip voor wie het land wil bezoeken: huur een auto.

• Het land is 45.000 km2 groot: anderhalf keer België. Het telt 1,2 miljoen inwoners: tienmaal minder dan ons eigen land. Grote delen zijn onbewoond en bestaan uit enorme wouden. Tien procent van het land bestaat uit eilanden. Vele ervan zijn onbewoond. Op Köpu kan je een mooie vuurtoren bezoeken.
• Zowel de president als de eerste minister zijn vrouwen: een Europees unicum. Wat ooit een agrarisch land was dat onder de sovjetplaneconomie gebukt ging, is vandaag een welvarend land, bekend om zijn innovatie en internetcultuur. Cultureel kan je het land een beetje vergelijken met buurland Finland, waar het een rijke muziekcultuur mee deelt.
• Nationale feestdag is 24 februari, de dag waarop de Esten hun onafhankelijkheid van Rusland vieren (uitgeroepen in 1918).
• Wat eten de Esten? Ze beginnen hun dag met een stevig ontbijt: brood met eieren en rauwe groenten. Lunch is de hoofdmaaltijd, telkens soep of een koud voorgerecht en hoofdgerecht (heel vaak met aardappelen en met varkensvlees). Een typische lekkernij is de Estlandse pannenkoek die gegeten wordt met rode (zoute) kaviaar. Ze drinken graag een Vana Tallinn, een romige koffielikeur.
• De Esten zijn gastvrij, behulpzaam en vriendelijk. Ze doen hun best om Engels te praten. Maak zeker kennis met hen!

Wat mag je niet missen als je naar Estland op vakantie trekt, naast de hoofdstad Tallinn natuurlijk?

Tartu

We bezochten Tartu tijdens een Baltische roadtrip: een hypermoderne stad met een jonge bevolking, universitair sfeertje. Bovendien is Tartu – net als Tallinn – heel gezinsvriendelijk. Bezoek zeker het AHHAA Science Centre met je kinderen: een heerlijk interactieve kennismaking met moderne wetenschappen. Ook het ‘Upside Down’ huis is bijzonder leuk: het huis staat op zijn kop, en je krijgt de indruk de hele tijd op je hoofd rond te lopen. Lekker verwarrend, en grappig. Voor wat meer cultuur moet je zeker naar het Tartu Toy Museum met je kinderen. Verder heeft ook Tartu een mooi bewaard middeleeuws centrum. Kortom: een waardig alternatief voor Tallinn.

www.visittartu.com

Otepäämeer

Vlak bij Pühajärv ligt het ‘meer van de liefde’, het Otepäämeer. Een groot meer tussen de wouden, waar je je eerder in Finland waant. Tijdens de zomer is het water verrassend aangenaam. En de stranden hebben fijn zand: een heerlijke verkoeling. Opwarmen kan in een van de vele sauna’s langs het meer. Een mooie, uitgestippelde wandeling van 14 kilometer laat je van het meer en de ongerepte natuur van Zuid-Estland genieten.

Moniste Vabaohumuseum

In het oudste openluchtmuseum van Estland maak je kennis met het lokale plattelandsleven van het stenen tijdperk tot de eerste helft van de 20e eeuw. www.monistemuuseum.ee