Samen spelen, Samen delen in het Speelgoedmuseum

Wat begon als een vrijwilligersinitiatief in 1982, groeide onder bezieler Jef Heylen uit tot een erkend museum met een erfgoeddepot met 35.000 spelobjecten. Gaandeweg palmde het Speelgoedmuseum alle verdiepingen in van de voormalige meubelwinkel Nova in de rand van Mechelen.

Een groep schoolkinderen stapt met een gids in het schilderij De Kinderspelen van Pieter Brueghel uit 1560. Verschillende spelletjess kunnen ze ook zelf spelen. Sommige hebben nog nooit van Brueghel gehoord, maar dat zal na vandaag ongetwijfeld veranderen. Op een andere verdieping proberen een paar kinderen het record van een LEGO-computerspel te verbeteren. We kijken over hun schouder mee terwijl hun vingers vliegensvlug de knoppen bedienen.

Muizen in een rad

Directeur Niek De Meester is pas enkele maanden aan de slag. ‘We zetten het belang van spelen voor iedereen in de kijker. We hebben dan wel de naam een kindermuseum te zijn, maar dat klopt niet helemaal. Via onze expo’s brengen we de dialoog tussen generaties op gang. Het Speelgoedmuseum is bij uitstek de plek om met het hele gezin te bezoeken. We zetten sterk in op beleving en tegelijkertijd bewaren we het spelerfgoed dat ons vooral bereikt via schenkingen.’

Zijn drie zonen komen wat graag mee naar de nieuwe werkplek van papa, waar de fantasie het overneemt en de rede even buiten blijft. Niek groeide zelf ook op in Mechelen. ‘Met de chiro en met mijn ouders kwam ik hier regelmatig. Toen al wist het museum me telkens opnieuw te verrassen.’ Niek neemt ons mee naar zijn favoriete zaal, die van het mechanisch speelgoed. We staan voor een mijngebouw uit 1932. De figuren worden in beweging gebracht door muizen of hamsters, die rondlopen in een rad. Geniaal toch? Elk stuk speelgoed is een afspiegeling van zijn tijd. ‘Ik vind mechanisch speelgoed ongelooflijk fascinerend. Daar wordt al eeuwen mee geëxperimenteerd en ook nu nog weet dit soort speelgoed grenzen te verleggen.’

Hello, Barbie 

Het Speelgoedmuseum biedt geschiedenis zonder belerend te zijn, geeft les zonder schools te worden. Er is aandacht voor commerciële successen, zoals LEGO, Playmobil of teddyberen. We zien de beer waarop Winnie the Pooh is gebaseerd en duiken in de wereld van de bouwdozen. Ridders vechten om burchten en poppen met glazen ogen houden koffieklets in hun poppenhuizen. In het museumcafé is een speelruimte ingericht waar je gezelschapsspelen kan ontlenen of verschillende caféspelen kan ontdekken. Een meisje neemt een selfie terwijl ze in een reuze Barbiedoos staat. In het kermisgedeelte zorgt een druk op de knop voor een feeststemming. De zaal met circusspelen staat vol antiek. Een toverlantaarn projecteert een hilarische tekenfilm. Op de derde verdieping maakt het Speelgoedmuseum een wereldreis. Een meisje met vlechtjes toont haar klasgenoten een Congolees spel waar ze behendig mee uit de voeten kan. De klas kijkt gefascineerd toe.

Pony’s in regenboogkleuren

Op de derde verdieping loopt nog tot 26 februari een expo over My Little Pony. De brave pony’s met de kleurrijke manen vieren hun veertigste jaardag, ze zijn net zo oud als het museum dus. De privéverzameling van vrijwilligster Mande Walschot is een kleurrijke verzameling van verschillende generaties pony’s.

De route door het immense gebouw wordt goed aangeduid. Elke ruimte is anders ingekleed en biedt stof tot ontdekking. Er lopen ook verschillende zoekroutes door het museum, te verkrijgen aan de kassa. Vrijwilligers staan in voor de organisatie van workshops voor scholen of groepen. De kleinsten worden vooral aangetrokken door de verschillende drukknoppen die van alles in beweging zetten. ‘Toen ik hier begon, had ik twee maanden nodig om alle verborgen ruimtes te ontdekken’, lacht Niek.

De toekomst van het Speelgoedmuseum werd zopas in steen gebeiteld. Directeur Niek is samen met de 14 vaste medewerkers en de 35 vrijwilligers volop de verhuis aan het organiseren naar het nieuwe station van Mechelen. ‘De verhuis stelt ons in staat het verhaal van spel, speelgoed en spelen iets ruimer te definiëren. We zullen op de nieuwe locatie ook meer de digitale spelcultuur belichten en nog meer de kaart van de interactiviteit trekken.’

Praktisch

• Nekkerspoel 21, Mechelen
• Vlakbij station Mechelen Nekkerspoel
• Gratis parking op wandelafstand: Douaneplein, Mechelen. Stap langs de Dijle tot aan het museum.
• Gratis met de museumpas
• Open van dinsdag tot zondag, telkens van 10 tot 17 uur.
• speelgoedmuseum.be