Ssst..stil zijn: de Groote Heide spreekt

Ik sta stil en spits mijn oren. Het waait. Er kriebelt iets aan mijn neus. ‘Negeren’, zegt mijn brein streng. ‘je ging je concentreren op luisteren.’ Maar wát hoor ik nu eigenlijk? Het geluid waaiert uit van ruisen in de kruinen van de naaldbomen naar fluiten over de vlakte, flapperen in mijn sjaal, zachtjes kletteren tegen mijn rugzakje tot ritselen tegen de bladeren op de grond, zodat ze heel eventjes een buiteling maken, weer neerdwarrelen en tegen elkaar aanschuren. Een vliegtuig probeert met een lage, aanhoudende bas al die natuurlijke nuances onder z’n vleugels te nemen, maar dat lukt niet. Niet hier.

‘Hier’ is Hamont-Achel, in Natuurgrenspark De Groote Heide, een grensoverschrijdend gebied van zo’n 6000 hectare met heide, gemengd bos, stroompjes en vennen, akkertjes en grasland. Dé plek bij uitstek om een traject met stiltewandelingen op te starten. Toon Duisters, voorzitter van Pasar Hamont-Achel: ‘We leven in een jachtige maatschappij. Wie van ons heeft er geen behoefte aan af en toe stilstaan en letterlijk zuurstof tanken? Daarom breiden we onze activiteiten uit met stiltewandelingen. We hebben hier tenslotte een prachtig natuurgebied, dat uitgestrekt genoeg is om elkaar niet voor de voeten te lopen.’

Dicht bij wat groeit, bloeit, kruipt en vliegt

Klinkt goed! Drie wandelgidsen volgden alvast een extra opleiding om ons bij de les te houden. Helemaal ‘stil’ zal de wandeling niet zijn. Het is eerder een bewustworden, oefenen in gewaar-zijn, hier en nu, en in je eigen lichaam. De natuur op een andere, intensere manier beleven. Vandaar dat de wandelingen ook niet zo ver zullen zijn; er zijn onderweg stops-met-begeleiding ingebouwd. Ik ben benieuwd!

Gaby Lormans, Dieter Keil en Jef Steegmans ontpoppen zich niet alleen tot stevige stappers, maar ook tot wandelende app’jes als het over de plaatselijke flora en fauna gaat.  Fijn, maar in deze stiltewandeling gaan we natuurlijk vooral stil en gewaar-zijn, iets waar we anders helemaal niet aan toekomen. Ik denk aan de talloze wandelingen, waar ik met de vriendinnen de hele weg al even druk snater als de voorbijvliegende watervogels. Dan ben ik met mijn gedachten elders, helemaal niet dicht bij wat er groeit, bloeit, kruipt en vliegt of dicht bij mezelf in dat wonderlijke geheel.

We starten de wandeling aan de Achelse Kluis. De Sint-Benedictusabdij dateert uit 1686. Daar kunnen we meteen het natuurgebied induiken. Op een open plek in het bos staat een ‘prooidier’ met blinddoek. De ‘jagers’ staan verspreid, en moeten proberen onhoorbaar dichter te komen. Het prooidier mag – als het iets hoort – de jager stopzetten. Jagers die vertrekken vanop een stukje met bladeren en kleine takjes verraden zich al heel snel, hoe zacht ze hun rubberen zolen ook proberen neer te zetten. De mulle zandgrond is een betere startplek, maar het prooidier kan zich draaien en met zijn of haar  handen schelpen aan de oren maken, waardoor je nog beter hoort. Meteen wordt duidelijk waarom de oren van dieren alle richtingen kunnen uitgaan…

Een en al oor

Die oorschelpen houden we even aan, want we worden ook getrakteerd op een fluitconcert. Een roodborstje, weet Jef. Dieter draait zich naar het geluid en weet het beestje meteen ook te spotten. Ik ben afgeleid door gekras, hoog in een boom achter me. Een schelle kreet scheurt de wit-blauwe lucht open en toont zich meester van het hemelgewelf. Een roofvogel laat zich op de thermiek mee naar boven drijven. We staan stil. We luisteren, kijken, ademen. Als vanzelf zuig ik meer zuurstof op, spits ik mijn oren, vangt mijn oog meer licht. Hoe heerlijk hier te zijn en de wereld van schermpjes, agenda’s en gekakel achter me te laten. Op een bankje aan de rand van een open vlakte zetten we ons neer en ademen nog net wat bewuster. Diep in door de neus, ontspannen uit door de mond. Poeh, mijn lichaam had dit nodig, voel ik nu. Het staat eigenlijk vier/vijfde van de dag gespannen om zo veel mogelijk taken uit te voeren. Zelfs als ik ’s avonds in de zetel plof, zit ikn óg op mijn telefoon te kijken of malen mijn gedachten. Maar hier, bewust van in-en-uit, de zon op mijn gezicht en de geur van aarzelende lente, laat ik los.

Tijdens die lente kan je zelfs de sapstroom in de bomen horen, weten de gidsen. Huh? Ik leg alvast mijn oor tegen de bast. De boom voelt sterk, veilig, alsof hij me wil geruststellen. Alles komt goed. Er is nieuw leven op komst, hoor maar. Ik zou denken dat zo’n stroom als een sijpelend kraantje klinkt, maar het is eerder een zuigend geluid, als van een pompje. De harteklop van de boom. Ik leg mijn hart ertegen en we kloppen samen.

Hier en nu

We stappen weer verder en ik begin nu echt volledig op te gaan in het hier-en-nu. We schuifelen doorheen het bladertapijt, plikplokken over de stapstenen, pletsen met onze bottines door het water en slurpen met onze schoenen, als we ons een weg banen door het modderige drijfzand. Het mos dempt alles. We staan weer even stil en sluiten de ogen, zodat al onze andere zintuigen op scherp komen te staan. Het eerste wat me opvalt, is de geur van aarde. Van iets rottends, maar tegelijk ook een fijn aroma van een leven onder onze voeten,dat zich een weg naar boven aan het duwen is. Het mos zit boordevol water en wanneer we een pluk in onze handen nemen, zijn we meteen ook zelf verfrist. De pluk zal als vanzelf weer wortelen en zich zompig over aarde, stronken en dode takken neervleien.

Ik heb het gevoel dat het mos, het bos, de vennen en de heide, de kruipende, vliegende, rennende diertjes me allemaal hebben opgenomen in hun bubbel. Ik voel, ruik, hoor, zie alles heel helder. Ook van mijn eigen lichaam ben ik me vnu eel bewuster dan vanochtend, een lichaam dat zich maar wat graag verbindt met wat De Groote Heide me te bieden heeft. En dat is veel… In rust vernieuwen je hersencellen zich, meer zuurstof betekent meer doorbloeding van spieren en gewrichten, je stresshormoon neemt af, je gelukshormoon neemt toe. Een eenvoudige wandeling, met stilte en af en toe een klein beetje focus op een speelse manier, en ik stap als een nieuwe versie van mezelf het bos weer uit. Met de vaste belofte aan mezelf dit meer te doen. Veel meer.