Op fossielenjacht in Engeland

Je hebt verschillende soorten strandmensen: de zonnekloppers, de sporters, de wandelaars en de verzamelaars… En mijn kroost hoort absoluut bij die laatste groep. Weer thuis duiken er uit alle hoeken van onze camper verstopte schelpen, op, net als veren, stenen, drijfhout en stukjes glas. Het enthousiasme bij onze dochter is dus groot als ik vertel dat we op fossielenjacht gaan en dat dat ze alle vondsten mee mag nemen! 

De Engelse snelwegen rondom Londen zijn geen pretje en dus kiezen we ervoor om gezapig langs de zuidkust te bollen. Links rijden is voor onze ervaren chauffeur geen uitdaging meer, maar de combinatie van kronkelige, smalle weggetjes en onze bejaarde motorhome wél en dus doen we van traag, trager, traagst. Dat is gelukkig geen straf dankzij het charmante landschap dat voor de ramen voorbijglijdt: glooiende heuvels met schapen, schattige dorpjes en struiken knalgele brem. En dan doemt de majestueuze kust op, met indrukwekkende witte kliffen en een groenblauwe zee. De zon schijnt, onze maag rommelt en de parking van de pub is toegankelijk voor campers: dat vraagt om een pauze. Na een copieuze, traditionele Sunday Roast strekken we onze beentjes en verbranden we het teveel aan calorieën met een wandeling op de krijtrotsen van Beachy Head en de befaamde Seven Sisters. Er staat een strakke wind en de meeuwen vliegen scheren krijsend over onze hoofden. Langs de rand van de krijtrotsen staan bordjes om te waarschuwen voor valgevaar. Zouden die schapen geen hoogtevrees hebben? Ik alvast wel!

Roadtrippen is pauzeren wanneer we daar zin in hebben en hoewel de Jurassic Coast roept, maken we eerst nog een tussenstop in het bruisende Brighton. Het lijkt op het eerste zicht een typisch Brits badplaatsje, maar een streep zon over de kleurige straatjes vol streetart en het mediterrane terras van het restaurant Burnt Orange geeft ons meteen vakantiegevoel. Britten benutten trouwens élk droog moment om op het strand te zitten: groot gelijk hebben ze.

Die eilandbewoners zijn toch een bijzonder volkje. Een vrolijke Ier zei me ooit dat zijn land vol stond met ABC’s, wat volgens hem stond voor Another Bloody Castle, iets waar ik altijd aan terugdenk als we door het Verenigd Koninkrijk rijden. Want kastelen, dat hebben ze in overvloed. Lulworth Castle, oorspronkelijk gebouwd als jachtlodge om de aristocratie en het koningshuis te vermaken, is wel echt een pareltje. Fossielen zoeken zit er hier nog niet in, maar een zoektocht op het kasteeldomein houdt de dochter voorlopig wel zoet. Van hieruit is het nog maar een klein stukje tuffen langs kronkelbaantjes tot Lulworth Cove, onze eerste échte stop in het stukje kust dat tot UNESCO werelderfgoed gekroond werd. Hier start dan ook onze reis door de tijd. 

Nadat we ons geïnstalleerd hebben op de camping pal achter Durdle Door wandelen we langs het Coast Path de eindeloze trappen richting Lulworth Cove af. De verbazingwekkende rotsformaties hier zijn een indrukwekkend staaltje van de kracht van de natuur. De baai vormt een bijna perfecte cirkel, met een kleine opening naar zee, zoiets heb ik nooit eerder gezien. Rondom liggen enigszins onstabiele klifwanden (in februari stortte er nog een heel stuk naar beneden), die de met geweld omhooggestuwde aardinhoud laten zien. Net ten westen ervan spotten we Stair Hole, een veel kleinere baai met verschillende grotten, bogen en zelfs een blaasgat waar het water met enorme kracht wordt doorgeperst. Het geheel bestaat uit drie verschillende sedimentaire steensoorten, harde lagen met ertussen zachter gesteente. Ooit waren die laagjes mooi horizontaal op elkaar gestapeld maar toen de tectonische platen tegen elkaar botsten, werden deze sedimentlagen op elkaar gedrukt en verbogen, het lijkt wel wat op de bladzijden van een verfrommeld boek, vandaar ook de naam Lulworth Crumple. Op het strandje in de baai voegen we ons bij de andere schattenjagers, maar het is moeilijk om iets te vinden als je niet precies weet waar je naar zoekt. De trappen brengen ons terug naar boven, om in het avondlicht te kunnen genieten van het het uitzicht op Durdle Door, een van de meest gefotografeerde bezienswaardigheden van de Jurassic Coast. De reusachtige kalksteenboog werd gevormd doordat de krachtige golven de rots erodeerden en een gat in het midden smeedden. Langs opzij ziet de rotsformatie eruit als een draak zie zijn snuit in zee doopt om te drinken. De meeste toeristen zijn al naar huis, een voordeel van hier op de camping te overnachten en dus genieten we van het lichtspel, de bijzondere natuur en de rust.

Het is een droge en niet al te frisse ochtend, dus ontbijten we buiten: absoluut de beste start van een dagje kamperen. Het belooft een topdag te worden, want we hebben in Lyme Regis afgesproken met Chris Andrews, fossielenjager eerste klas. Hij verzamelt al meer dan 45 jaar fossielen en werkte jarenlang als Education Officer in het Lyme Regis museum. Tijdens zijn aanstelling aan het Bedford museum ontdekte hij zelfs een nieuwe soort pliosaurus (zoekt maar op: Marmonectes candrewi!). Met zijn sappige accent en plastic potjes vol stalen wekt hij de rijke fossielenwereld voor ons tot leven. ‘Weet je wat het grootste risico is voor een fossielenverzamelaar?’ steekt hij van wal. ‘Een scheiding!’ Hij buldert van het lachen. Ammonieten, belemnieten, ichtyosaurussen en dinosaurusdrollen, we krijgen een inleiding tot alles wat er op het strand van Lyme Regis te vinden is. Elk fossiel vertelt zijn eigen verhaal, het is alleen kwestie van goed te kijken en de geschiedenis erachter te willen ontdekken. Het zijn net die unieke verhalen die Chris zo fascineren. ‘Ik waarschuw jullie, fossielen verzamelen is verslavend, zeg niet dat ik het niet gezegd heb!’ En dan is het zover, we gaan op schattenjacht met Rose, assistente ad-interim want Chris moet dringend zelf op zoek naar fossielen. Nadat ze de veiligheidsinstructies heeft overlopen gaan we met een kleine groep het strand op. Dicht bij de kliffen is het te gevaarlijk en dus manoeuvreert Rose ons naar een plekje wat verder in de baai. ‘Als je iets vindt dat eruit ziet als een drol van een dinosaurus, maar het voelt niet hard en klinkt niet als een steen als je ermee gooit, dan heb je gewoon een hondendrol te pakken!’ krijgen we nog mee. Goed om te weten… Al na enkele minuten tovert onze gids een stukje belemniet tevoorschijn, dat werkt aanstekelijk en we gaan meteen aan de slag. Gehurkt speuren we de losse stukken steen af, zoeken in poeltjes en onder loszittende rotsstukken. En ja hoor, nu we weten hoe en wat we moeten zoeken, vinden we verschillende stukjes ammoniet en belemniet. Met een deskundig oog weet Rose ook meteen of onze vondsten een kleine schat of gewoon een brok steen zijn. Ik had eerlijk gezegd niet gedacht dat ik dit leuk zou vinden, maar dit is echt verslavend. Onze zoektocht vliegt voorbij en zelfs met een knorrende maag vinden we het jammer dat het hoogtij ons terug het gezellige stadje injaagt. Ach, onze rugzak is aardig gevuld en morgen is er weer een dag. 

De Jurassic Coast is niet alleen een paradijs voor schattenjagers, maar ook voor wandelaars en dus parkeren we de camper in Seaton om van daaruit naar Beer te wandelen. Op ons pad komen we langs Seaton Hole, waar de spierwitte krijtrotsen plotseling overgaan in rode, ijzerhoudende kliffen uit het Trias. Ze zijn opgebouwd uit modder en woestijnlöss uit de woestijn en hierin zijn dus geen fossielen te vinden, indrukwekkend zijn ze wel. Langs het wandelpad worden we ondanks het grauwe, trieste weer getrakteerd om een fantastisch zicht op de baai van Beer. De krijtrotsen rondom het kiezelstrand zijn weer wit, en dus veel jonger maar wél fossielhoudend. Hier moeten we toch nog even gaan zoeken. Tja: ik zei toch al dat het verslavend is… Vlak bij het water vinden we brokstukken krijt, die we met een paar klappen op een rotsblok makkelijk uit elkaar doen spatten. Wie weet wat erin zit! Ik ben zo opgewonden als een kind in een speelgoedwinkel. Ondanks ons naarstige zoek- en klopwerk worden we niet beloond. Het is hier een volledig ander soort strand dan in Lyme Regis, dus misschien doen we het wel helemaal fout? Op de terugweg naar Seaton besluiten we niet het pad op de kliffen te nemen, maar langs het strand te wandelen. Als het tij alsmaar hoger stijgt, zijn we gedwongen steeds dichter tegen de klippen te lopen en het laatste stuk klauteren we over grote rotsblokken omdat de zee snel hoger komt. Ik ben opgelucht als we veilig terug op de dijk met z’n pastelkleurige strandhuisjes belanden. Pfieuw, dat was toch wat té spannend!

Het regent pijpenstelen, of cats & dogs zoals ze hier zeggen. We verschuilen ons met met verse scones, cream & jam bij the Otterton Mill en kopen nog wat verse groentjes en brood voor onderweg. Dan trekken we onze regenjassen aan om voor de laatste keer op zoektocht te gaan bij Sidmouth. De baaien onder de rode kliffen worden geteisterd door een ijskoude, strakke wind en striemende regen. Niet echt een pretje, maar volgens Chris komen de beste vondsten boven na stormweer. Samen met nog een paar andere gekken struinen we over het keienstrand tot onze vingers verrimpeld en onze lijven door en door verkleumd zijn. Ondanks het koude en soms miezerige weer was dit een trip die we niet meer zullen vergeten. Zodra we onze tocht oostwaarts inzetten, weten we dat we hier terug willen komen. Tja, wat kan ik zeggen: Chris had overschot van gelijk, fossielen zoeken is écht verslavend. 

De Jurassic Coast is een van de beroemdste paleontologische vindplaatsen ter wereld en wordt el jaar bezocht door miljoenen schattenjagers. Wat je nodig hebt? Een scherp paar ogen en genoeg geduld.

Hoe je een fossielenjager wordt?

1. Ga op pad met een ervaren gids. Als je niet weet wat je zoekt, zal het moeilijk zijn om de fossielen te herkennen tussen alle stenen op het strand.
2. Hou de uren van de getijden goed in de gaten. Je zou niet de eerste verzamelaar zijn die verrast wordt door het opkomende tij.
3. Loop niet te dicht bij de kliffen en ga er al zeker niet met een hamer in hakken; elk jaar storten er stukken klif naar beneden.
4. Je kan heel wat vinden door gewoon tussen de loszittende stenen en in poelen te zoeken. Wil je toch met een hamer aan de slag, draag dan handschoenen en een veiligheidsbril.
5. Oefen wat geduld; als beginner zal je de eerste vijf minuten al een gigantische ammoniet vinden. Na een paar uur zoeken ga je ongetwijfeld met enkele mooie schatten naar huis.
6. Check de borden op het strand, want het is niet overal toegestaan om fossielen mee te nemen. Op het strand van Lyme Regis mag je alles wat losligt en je zo kunt dragen, meenemen.

Zelf een fossielenwandeling boeken met een ervaren gids? Chris leert je met plezier de kneepjes van het vak.

fossilwise.com

De geschiedenis van de Jurassic Coast begint 250 miljoen jaar geleden in het Trias, wanneer het gebied in het centrum ligt van het droge en hete supercontinent Pangea. Raar maar waar heerste er toen een woestijnklimaat. Je kan het je toch amper voorstellen?

Tijdens de Jura, tussen 200 en 145 miljoen jaar geleden, brak Pangea op en werd ten westen van Engeland de Atlantische Oceaan gevormd. De zeespiegel steeg flink en grote delen van de continenten liepen onder water. Daarna volgde een zeespiegeldaling. Dat waren de perfecte omstandigheden voor de vorming van ondiepe tropische zeeën en een explosie van nieuw leven: dinosauriërs op het land en reptielen zoals Ichtyosaurus, Plesiosaurus en ammonieten (familie van de inktvis) in zee.

In het Krijt, tussen 140 en 65 miljoen jaar geleden, bestond het landschap uit lagunes met zoutpannen. De oceanen werden groter, wat zorgde voor een enorme opbloei van algen, wiens skeletten zonken naar de zeebodem. Dit vormde het krijt en dus de spierwitte kliffen. Aan het einde van het krijt stierven de meeste dinosauriërs en ammonieten uit.

Na het Krijt volgde er een botsing tussen Afrika en Europa, waardoor niet alleen de Alpen werden gevormd, maar ook de sedimentaire lagen in Dorset werden opgebroken en gekanteld, wat goed te zien is bijvoorbeeld bij Lulworth Cove. 

De volledige evolutie van dit tijdperk is zichtbaar in de rotsformaties en kliffen van de Jurassic Coast, vandaar dat de site werd erkend als UNESCO werelderfgoed.