Verhalen van Het Stadsmus

‘Elke bezoeker zou eerst langs Het Stadsmus moeten passeren vooraleer Hasselt in te duiken”, vindt Ann. Het museum heeft een collectie van 8000 objecten, je vindt het in het historische pand Stellingwerff – Waerdenhof. De twee herenhuizen, ooit eigendom van een jeneverbaron, lopen feilloos in elkaar over.

Het bezoek begint al in de spiegelzaal naast de inkom. Het is de favoriete ruimte van Ann. In een hoek begroeten generaties burgemeesters me. Een kunstwerk van Koen Vanmechelen trekt alle aandacht. Het fraaie art decoplafond maakt het helemaal af. 

Mirakel van Virga Jesse

Ann neemt me mee naar de eerste verdieping. De rijke geschiedenis van de speculaasstad wordt voorgesteld aan de hand van zes thema’s. ‘De context is voor Hasselt heel anders dan de andere Vlaamse steden. We maakten lang deel uit van het prinsbisdom Luik en gingen nadien op in de euregio rond de Maas. Net daarom kan je Hasselt, en bij uitbreiding Limburg, niet zomaar onder de klassieke Vlaamse geschiedschrijving schuiven.’ Schilderijen en maquettes schetsen de groei van de stad. Een minikanon illustreert de strijd die Hasselt vaak moest voeren met vijanden die een graantje wilden meepikken van de rijkdom van de stad.

Op de tweede verdieping vind je het thema ‘Hasselt gelooft’. Hier staan twee torenmonstransen die erkend zijn als Vlaams Topstuk. Ze zagen ellenlange rijen bedevaarders passeren in hun hoogdagen. 

Van 11 tot 25 augustus viert Hasselt de Virga Jessefeesten, een viering waar Hasselaren zeven jaar lang naar uitkijken. ‘Veel culturele gebruiken in de stad zijn aan deze feesten gekoppeld’, aldus Ann. Een met zilvervormige pailletten afgewerkt kleedje uit 1660 ligt achter vuistdik glas. ‘Virga Jesse, de heilige maagd, wordt gelinkt aan zeven mirakels. Eén daarvan is dat van een ‘moorin’, een vrouw met donkere huidskleur, wiens kind van de eerste verdieping op straat viel. Het levenloze lichaam van het kind werd naar het beeld van Virga Jesse gedragen waarna het kindje herstelde…’ Ann werpt me een veelbetekenende blik toe.

Rederijkers van De Roode Roos

Op de derde verdieping liggen verschillende kunstschatten van De Roode Roos, de oudste nog bestaande rederijkerskamer van het land.

Hier krijgen ook de bekendste Hasselaren een eigen vitrine. ‘Voor mij is Hendrik van Veldeke de strafste ambassadeur van de euregio. De geletterde troubadour sprak meerdere talen, diende aan Duitse hoven en schreef als eerste poëzie in onze volkstaal.’

We gaan weer naar beneden, zo komen we in de zaal ‘Hasselt werkt’ waar Ann me wijst op prachtig keramiek in alle vormen en maten. ‘De Hasseltse keramiekfabriek heeft niet lang bestaan, van 1890 tot 1954, maar kende wel een internationaal succes. Het kleurrijk keramiek raakte verspreid over de hele wereld en wordt door verzamelaars sterk gewaardeerd omwille van de typische art-nouveaustijl en decoratietechnieken.’ Hasselaren waren van vele markten thuis. In de zaal staan wandklokken naast zilver uit de vijftiende eeuw. In de negentiende eeuw stookten de jeneverbaronnen het vuur op en creëerden de speculaasbakkers hun lekkernij.

In een holte langs de trap zit een stilleven van kunstenaar Hugo Duchateau verborgen. Dankzij een slim spel met spiegels kijk je door het kunstwerk naar jezelf, een leuke vondst zoals er wel meer zijn in Het Stadsmus. Het museum werd in 1980 opgericht en was van meet af aan gratis toegankelijk. ‘Dat doen we om elke drempel weg te nemen. Dit is het Huis van de Hasselaar en iedereen is hier welkom.’

Beneden tussen de spiegelzaal en de publiek toegankelijke stadstuin is een atelier. ‘Vroeger versierden de rotten of de wijkcomités hun straat tijdens de Virga Jessefeesten. Dat gebruik nemen we dit jaar over door met hulp van het publiek een kleurrijke meccanohazelaar op te richten. Klassen en groepen kunnen hier vrij aan de slag. De boom zal tijdens de feesten in de tuin worden geplaatst. 

• Guido Gezellestraat 2, Hasselt
• Het Stadsmus is voor elke bezoeker gratis toegankelijk.
• Gesloten op maandag
• hetstadsmus.be

Het Stadsmus beschikt over heel wat artefacten uit de Abdij van Herkenrode. Deze 52 kilometer lange knooppuntfietsroute vertrekt aan de voormalige cisterciënzerinnenabdij en doet De Wijers, ook wel het land van de 1001 meren, aan. De route trekt door het heidegebied De Teut om zo mijnstad Genk binnen te fietsen. Via natuurgebied De Maten en het Albertkanaal gaat het terug naar Hasselt. Afstapmomenten bij de vleet!

Bij de abdij (Herkenrodeabdij 4, Hasselt) bevindt zich een grote, gratis parking. We volgen knooppunten 94 – 93 – 301 – 300 – 305 – 79 – 74 – 548 – 73 – 509 – 250 – 249 – 560 – 82 – 98 – 97 – 96 – 239 – 238 – 237 – 94. De route is voor 95% verhard en hoofdzakelijk vlak.