4x kunst in kastelen en natuurgebieden

Manipulatieve markiezin

De expo Les Liaisons Désireuses tovert het Kasteel d’Ursel om in een erotisch lustoord. De titel knipoogt naar Les Liaisons Dangereuses, de wereldberoemde Franse briefroman uit de 18de eeuw. In de roman gebruiken de markiezin de Merteuil en de vicomte de Valmont hun pretkastelen voor erotische machtsspelletjes. De roman verscheen in 1782, twintig jaar nadat de hertog van Ursel zijn neoclassicistisch zomerverblijf aan de Schelde had laten bouwen.

De expo gidst je door drie eeuwen erotische kunst, van de late 18de eeuw tot vandaag. Je begint met de illustraties die Marguerite Gérard in 1796 maakte voor een uitgave van Les Liaisons Dangereuses. Daarna ontdek je seksspeeltjes uit het Victoriaanse tijdperk, dat misschien minder preuts was dan je dacht. Félicien Rops, die de duistere kanten van de erotiek onderzocht, mag natuurlijk niet ontbreken. Je krijgt ook veel fotografie te zien, onder meer van Carmen De Vos, Robert Mapplethorpe, Joel-Peter Witkin en Lara Verheijden, die naaktkalenders maakte voor steden als Amsterdam en Tokyo. Tientallen kunstenaars palmen de drie verdiepingen van het kasteel in en bespelen alle registers van de erotiek, van subtiel en sensueel tot expliciet of obsceen.

Les Liaisons Désireuses, tot 13 oktober, Kasteel d’Ursel, Hingene

Breugelgravures van de graaf

Graaf John de Marnix de Sainte Aldegonde bezit de grootste privécollectie gravures van Pieter Breugel de Oude. Deze zomer zwaaien de poorten van zijn kasteeldomein uitzonderlijk open voor de expo DAUWRAUW. Een Bruegeliaans landschap. Grijp je kans en breng twintig minuten door in de Bruegelkamer van de graaf, tussen de boeken en de kunstwerken. Daarna ga je in het kasteelpark op zoek naar de sculpturen en installaties van zeven hedendaagse kunstenaars. Vergeet je wandelschoenen niet!

Op de gravures van de graaf beeldt Bruegel de zeven hoofdzonden en deugden uit. Dus nodigde curator Joost Declercq zeven internationale kunstenaars uit. Ze lieten zich inspireren door de gravures en plaatsten hun werken op rustige, verborgen plekjes in het kasteeldomein.

Dauwrauw. Een Bruegeliaans landschap, tot 30 september, Kasteel van Marnix de Sainte Aldegonde, Bornem

Rebelse markiezin

Met Rebelse echo’s viert het Kasteel van Gaasbeek zijn comeback na drie jaar restauratie. Hedendaagse kunstenaars kregen een boeiende uitnodiging in de bus. Dring onze droomburcht binnen en verrijk het middeleeuwse interieur met installaties, sculpturen, foto’s, tekeningen, portretten…

Tijdperken botsen dus in het kasteel, of vloeien in elkaar over. Want Gaasbeek is niet echt middeleeuws meer. Markiezin Marie Arconati Visconti liet haar kasteel vertimmeren tot een romantische droomburcht uit de Vlaamse renaissance. Ze legde een indrukwekkende kunstcollectie aan, die ze bij haar dood in 1923 naliet aan de Belgische staat. Een jaar later opende het museum, dat je nog altijd kan bezichtigen.

Op de expo hoor je de stemmen van de markiezin en haar familie echoën in brieffragmenten. Je kan middeleeuwse en hedendaagse kunst uit de vaste kasteelcollectie bewonderen, maar ook de tijdelijke interventies van onder meer Kati Heck, Nadia Naveau en Sophie Whetnall. Wegdromen mag, kies zelf welk tijdperk best bij jou past.

Wandel na je bezoek door de statige dreven het kasteelpark en ontdek historische fruitsoorten in de prachtige Museumtuin.

Rebelse echo’s, tot 3 november, Kasteel van Gaasbeek, Kasteelstraat 40, Lennik (Gaasbeek)

Van kunstwerk tot landschap

Je kan een landschap vereeuwigen door het te schilderen en in te lijsten. Maar vroeg of laat raakt je kunstwerk gedateerd. De expo Veranderland in Het Noordbrabants Museum onderzoekt deze zomer hoe de natuur en het landschap rond de stad Den Bosch de voorbije eeuwen evolueerden. Samen met een boer, ecoloog, klimatoloog en activist en kunstenaars van vroeger en nu brengt het museum de verandering in beeld.

Kunstenaars als van Gogh en Mondriaan geven je een idee van de landschappen van vroeger. Hedendaagse kunstenaars maakten videowerken over de veranderingen. Een vijf meter hoog konijn van stro trekt meteen je aandacht. De sculptuur stond elf maanden in een weiland in de Peel, het plattelandsgebied waar kunstenaar Erik van Lieshout opgroeide. Hij werkte acht maanden in een vervallen boerderij en draaide een humoristische film met boeren, politici, kunstenaars en activisten.

Veranderland geeft je ook een opdracht buiten het museum: trek het landschap in en ontdek locaties die verband houden met de kunstwerken. Start in de museumtuin, wandel door de straten van Den Bosch en ontdek het Bossche Broek, op amper vijf minuten stappen. Een reisgids met achtergrondinfo wijst je de weg, te voet of met de fiets.

Veranderland, tot 27 oktober, Het Noordbrabants Museum, Den Bosch