‘Blijf gaan voor die verwondering’

Het is niet omdat de pintjes in het legendarische café – 110 jaar oud trouwens! – nog steeds maar één euro kosten, dat we hier met Michel hebben afgesproken. Wel omdat hij er net een stevige fietslus heeft opzitten: van Tervuren door een stukje van het Zoniënwoud, dan via Huldenberg richting Sint-Agatha-Rode naar het Meerdaalwoud, om via Heverlee uiteindelijk de Voervallei te volgen om de lus rond te maken.

‘Uitgestippeld door mijn neef, een vrijwilliger van de Pasarafdeling van Tervuren’, zegt Michel. “Hij doopte de lus de Brabantse Woudenroute. Ze doorkruist het nieuwe Nationale Park Brabantse Wouden en zit vol variatie. Dichte bossen, open vlakte op het Brabantse plateau, oude romaanse kerkjes in de Voervallei, hellingen en serres in Huldenberg en Overijse. Een aanrader!’

Beleving en tijd

De erkenning tot nationaal park heeft grote gevolgen voor zijn thuisstreek. De natuur wordt er de volgende jaren versterkt, met groene verbindingen die de verdere versnippering in dit stukje Vlaams-Brabant moeten tegengaan. ‘Een prima zaak, maar we moeten erover waken dat de erkenning geen massatoerisme lokt. Een bezoek aan de Brabantse Wouden moet een echte beleving zijn.’

Dat is waar Pasar al sinds het prille begin voor staat: beleving. En daar de tijd voor nemen. Michel schreef er zelfs samen met dertien denkers het boek over: De herontdekking van de tijd. ‘Pasar is ontstaan in 1938, na de invoering van de wet op de betaalde vakantie. De vereniging wilde arbeiders helpen die verworven tijd in te vullen. Hen kansen geven om vakantie met meerwaarde te beleven. Dat is tot vandaag de rode draad gebleven.’

Toeristische industrie

Het toerisme zoals veel mensen dat vandaag beleven, botst op zijn grenzen. ‘Kijk maar naar de betogingen tegen het overtoerisme in Málaga, in Barcelona en elders. Kijk naar de druk van Airbnb op hele steden. We zijn er ons stilaan van bewust van dat het model van de toeristische industrie – het woord op zich is al raar – wereldwijd onder druk staat. Toerisme Vlaanderen speelt daarop in met de visie Reizen naar Morgen. Het gaat niet langer om meer, meer en meer, maar om meerwaarde. Pasar, toen nog Vakantiegenoegens, pleitte daar twintig of dertig jaar geleden ook al voor als luis in de pels.’

De voorbeelden die hij hier in Vlaanderen ziet, stemmen hem hoopvol. ‘Vorige week nog had ik een ontmoeting met de verantwoordelijke van het Rubenshuis in Antwerpen. Hij vertelde me dat de puur economische redenering van zoveel bezoekers per dag nog wel belangrijk is – er moet nu eenmaal rendabiliteit zijn – maar dat er ook andere beweegredenen zijn. Als hij een technische school uit Antwerpen het Rubenshuis kan laten ontdekken, is dat voor hem een heel mooie zaak.’

Lijstjes afvinken

Maar toch blijft het moeilijk opboksen tegen de toeristische industrie. ‘Tripadvisor geeft je meteen een lijstje van zoveel plekken die je moet gezien hebben op een bestemming. Mensen gaan dan een dag op pad om met hun fototoestel in de aanslag lijstjes af te vinken. Dat is alsof je in een restaurant de hele menukaart zou verorberen op één avond. Dan heb je die bestemming toch niet echt beleefd? Het blijft de taak van Pasar om die echte beleving te promoten. Niet door met het vingertje te wijzen, maar door zelf de ontdekkingen aan te bieden. En graag dichtbij huis, in eigen streek.’

‘Met Pasar Tervuren hebben we onlangs een fotozoektocht georganiseerd. Achteraf vertelden verschillende mensen me hoe fijn ze het vonden om in hun eigen dorp nieuwe dingen te ontdekken.’

Het is meteen een goede raad voor zijn opvolger aan het roer van Pasar: ‘Blijf gaan voor die verwondering, de verbinding tussen mensen, de beleving. Maak daar de unieke punten van Pasar van.’

Pak je tijd 

Een duidelijke boodschap waar Michel rotsvast van overtuigd is. Net zoals hij als jongeman overtuigd was om niet de wapens op te nemen, toen hij opgeroepen werd voor zijn militaire dienstplicht. Zijn burgerdienst als gewetensbezwaarde bracht hem bij de Christelijke Arbeidersbeweging. Van daar was het een kleine stap naar Vakantiegenoegens in 1996.

Vandaag, 28 jaar later, gaat hij niet op zoek naar een nieuwe uitdaging. Hij neemt de tijd zoals die komt. ‘Al maakt de nakende pensionering me wel wat onrustig’, geeft hij toe. ‘Ik zal wel weten wat te doen. Mijn dochter heeft een bioboerderij aan de rand van het Pajottenland en zegt dat er altijd wel werk te doen valt. Misschien zoek ik een zinvol vrijwilligerswerk, zoals lesgeven in een vluchtelingencentrum bijvoorbeeld. Ik start trouwens ook al lokale toeristische gids in mijn eigen streek. En fietsen, weekendjes weg, wandelen, met de camper naar de kust, dat blijven we doen.’ Voor inspiratie rekent Michel uiteraard op Pasar. Ook morgen nog.