‘Goed voor jezelf zorgen’
Mantelzorgers helpen dierbaren en zorgen zo dat hulpbehoevende mensen langer kunnen thuisblijven. Maar mantelzorg staat onder druk: de bevolking vergrijst en we moeten langer werken. Hoe gaat het met werken, zorgen voor een familielid, buur of vriend en toch ook nog vrije tijd hebben?
Mantelzorger ‘worden’ overkwam jou eerder dan dat het een keuze was omdat je man jaren geleden een motorongeval kreeg. Wat is in jouw ervaring de valkuil?
Rita Vanherck (59), mantelzorger: ‘Zoals zovelen ben ik erin gerold, omdat je nu eenmaal voor je dierbaren wil zorgen. Patrick bleef na zijn ongeval fulltime werken en zou zelfs promotie maken, zodat ik als verpleegster minder zou kunnen werken. Dat plan ging helaas niet door: Patrick werd door zijn verlammingen en zenuwpijnen steeds beperkter. Intussen kan hij nog maar heel weinig en veel komt op mijn schouders terecht: het hele huishouden, een groot stuk zorg voor hem, én mijn werk. De valkuil? Geen hulp vragen. Dat red je echt niet. Je verlegt steeds je grenzen en neemt meer en meer over. Er is hulp, schakel die in zonder je schuldig te voelen. Heel wat instanties kunnen helpen, en soms willen ook gewoon mensen uit je omgeving een handje toesteken: poetshulp, familiehulp, vrienden of familie die even tijd hebben. Je hebt elk vrij uurtje dat mogelijk is nodig, of je raakt opgebrand.’
Hoe zorg jij dat je toch ook ‘netto vrije tijd’ hebt voor jullie samen of voor jezelf?
Rita: ‘Patrick kan nog geen halve dag van tevoren zeggen of hij mee kan naar een etentje, of zelfs de familie. Soms is hij echt te moe. Dus je moet elk moment grijpen dat je samen iets leuks kan doen. Al zit je maar op het terras naar de tuin te kijken. Soms ga ik toch alleen naar dat familiefeest, ook al blijft hij thuis. Hij leeft ondertussen in een kleine cocon, maar ik kan daar nog uit. Daarnaast neem ik structureel vakantie voor mezelf: twee keer per jaar ga ik met vriendinnen op reis, of naar vrienden in Nederland. Ik zorg dat er eten is, dat de poetsvrouw of mijn dochter een oogje in het zeil houden en ik laad mijn batterijen op. Ik zet me ook nog vrijwillig in binnen de mantelzorgwerking van Samana om vanuit mijn ervaring andere mantelzorgers te ondersteunen. Daar haal ik energie uit. Wat ik nooit doe, zijn zogenaamde “verplichtingen” waar ik geen zin in heb. Heel mijn omgeving begrijpt dat, gelukkig. Bovendien is de natuur mijn grootste vriend en soms wil ik met die vriend gewoon alleen zijn.’
Worden mantelzorgers zelf ondersteund opdat ze voldoende vrije tijd zouden overhouden?
Ilse Janssens, stafmedewerker bij Samana: ‘Je bent mantelzorger wanneer je op regelmatige basis zorgt voor een familielid, buur of kennis, thuis of in een voorziening, meer dan de gebruikelijke zorg geeft en dit doet omdat je een affectieve band hebt met die persoon. Om die zorg zo lang mogelijk vol te houden, kan je een beroep doen op professionele ondersteuning (bv. thuiszorg). Er bestaat ook een ‘zorgbudget’ van 130 euro per maand indien de zorgbehoefte groot genoeg is en in veel Vlaamse gemeenten bestaat er ook een gemeentelijke mantelzorgpremie. Toch vraagt deze zorg veel van de vrije tijd en ontspanning van de mantelzorger. Daarom ontwikkelt Samana vorming en ondersteuning voor mantelzorgers, biedt ze hen informatie en werkt aan beleidsvoorstellen om de situatie van de mantelzorgers te verbeteren. Samana is er om je te helpen, ook om goed voor jezelf te zorgen, maak daar gerust gebruik van.’
deel Artikel
