Duitsland, natuurlijk!

Ken je Landvergnügen? We maakten kennis met de organisatie via onze buurman, een gepensioneerde boer in het Noord-Duitse dorpje Techelsdorf. We zagen dat er geregeld campers de oprit van zijn erf opdraaiden en er 's nachts parkeerden. Toen we hem ernaar vroegen, toonde Hans een exemplaar van Landvergnügen, der andere Stellplatzführer een gids met 1.400 adresjes waar je bij de boer, wijnbouwer of imker gratis je camper voor een nacht kunt stallen. Met dit lijvige boek aan boord trokken we naar Mecklenburg-Voor-Pommeren.

Duitse romantiek

Waar kun je een campertocht door het noordoosten van Duitsland beter starten dan in Schwerin? De hoofdstad van de deelstaat Mecklenburg-Voor-Pommeren is niet alleen goed bereikbaar, maar heeft ook architectuurpareltjes zoals het Schweriner Schloss, dat omwille van de romantische uitstraling vaak het ‘Neuschwanstein van het noorden’ wordt genoemd. Minder bekend, maar niet minder boeiend is het Freilichtmuseum Schwerin-Mueß, een openluchtmuseum op de zuidoever van de Schweriner See, dat een beeld schetst van het leven op het Mecklenburger platteland van de 17de tot de vroege 20ste eeuw. En het bijzondere daarbij: bijna alle gebouwen zijn afkomstig van de historisch gegroeide kern van het vissers- en boerendorp Mueß – van de door fruitbomen omringde boerderijen of het brandspuithuisje met oud blusmaterieel tot het dorpsschooltje met de krakende schoolbanken.

Vanaf Schwerin rolt onze gloednieuwe Hobby Vantana De Luxe over rustige weggetjes oostwaarts naar het Mecklenburger Seenland, een idyllisch morenenlandschap met talrijke meren, ontstaan na het afsmelten van de gletsjers van de laatste ijstijd. In Alt Schwerin stuiten we op de eerste oude alleeën, die nog steeds op veel plaatsen in Mecklenburg-Voor-Pommeren het straatbeeld bepalen. Ze werden aangelegd aan het eind van de 19de eeuw, naar het voorbeeld van de lanen in Franse kasteeltuinen. Maar terwijl de meeste alleeën in het vroegere West-Duitsland ten tijde van het Wirtschaftswunder zijn verdwenen, bleven ze in de DDR veelal bewaard. Alleen Mecklenburg-Voor-Pommeren telt nog 4374 kilometer alleeën, genoeg om de afstand van Lissabon naar Moskou te overbruggen.

We hobbelen verder over een met kastanjes omzoomde Plattenweg – ook de uit grove, slecht op elkaar aansluitende betonplaten bestaande weg is een relict uit de DDR – en stoppen aan de oever van de Plauer See. De ‘Fischerei Alt Schwerin’ met het bijbehorende restaurant ‘Zur Forelle’ is ons eerste adresje uit de gids van Landvergnügen. Aan het plafond van de rustieke eetzaal hangt een opgezette zeearend met uitgestrekte vleugels. Door de brede ramen kijken we uit over het meer, waar lokale vissers nog steeds marene, paling en snoek vangen met stelnetten en fuiken. De forellen op ons bord komen uit de eigen visvijver.

Alleen met de geplande overnachting wordt het niks, omdat alle camperplaatsen bezet zijn. En dus stallen we onze camper in Plau am See bij de familie Bode, die aan de oever van het meer een boerderij runt. Een droomplek voor gezinnen – met Kameroenschapen, wolvarkens en amazonepapegaaien, een boerderijwinkel en een bijenmuseum met oude bijenkorven, honingslingers en een vitrine waarachter een bijenvolk zijn ding doet.

Herodotus verprutste het

Plauer See, Fleesensee, Kölpinsee... De meren rijgen zich de volgende kilometers aaneen als parels aan een ketting. Bij Jabel slaan we af naar de Damerower Werder. Op dit bosrijke schiereilandje in de Kölpinsee leeft sinds 1976 een kudde wisenten of Europese bizons. Bij onze aankomst is het net voedertijd. Vanaf de tribune kijken we geboeid toe hoe de kolossen komen aangestormd, in blijde verwachting van een maaltje gerst en voederbieten. Met een gewicht tot 900 kilo is de wisent het grootste en zwaarste landzoogdier van Europa. En een relict uit de ijstijd. ‘De wisent bestaat al minstens 30.000 jaar’, klinkt het uit de luidspreker. Toch was het voor de wisent bijna einde verhaal. In 1919 werd het laatste exemplaar in het wild gedood. Alleen in zoo’s overleefden 54 dieren, waarvan alle huidige wisenten afstammen. Sinds 1957 worden ze gefokt in het Wisentreservat Damerow. Naast de ‘showkudde’ leeft er een grote in het wild levende kudde, die het publiek echter niet te zien krijgt.

Ook in het nabije Waren draait alles om de lokale fauna. Het Müritzeum bevat Duitslands grootste aquariumlandschap voor inheemse zoetwatersoorten. Er zijn 25 aquaria, bevolkt door vissen, rivierkreeften, tweekleppigen en de bedreigde Europese moerasschildpad. Een hoofdattractie is het ‘rivierlandschap’: zeven aquaria tonen de onderwaterfauna in opeenvolgende secties van de rivier – van de bron tot de monding.

Ivenack verrast met een boomkroonpad en oude bomen. Stokoude bomen! De eiken van Ivenack zijn wel 1.000 jaar oud. Toen ze uitgroeiden, hadden de Vikingen net Amerika ontdekt. Ze overleefden dankzij het vee dat in de middeleeuwen het bos werd ingejaagd, waar alles werd kaalgevreten zodat de lichtminnende zomereiken ongestoord konden groeien. Later werd het terrein rond de eiken omheind en voor de jacht gevuld met vraatzuchtige damherten, die de rol als ‘tuiniers’ overnamen. Een dozijn zomereiken staat nog overeind. De oudste heeft een omtrek van ruim elf meter en is 35,5 meter hoog. Hij geldt vandaag als de grootste zomereik ter wereld.

Een ander opvallend exemplaar is de Pferdekopfeiche, de ‘paardenhoofd-eik’, die ook opduikt in een legende. Volgens deze legende bezat de nabijgelegen stoeterij Ivenack in 1806 een van de beroemdste fokhengsten van die tijd: Herodotus (1793-1829). Toen Napoleon daarvan lucht kreeg, beval hij het dier in beslag te nemen. Maar dat was buiten de graaf von Plessen gerekend. De eigenaar van de stoeterij zou zijn beste paard niet zonder slag of stoot prijsgeven en liet Herodotus verbergen in een holle eik. Toen Napoleons soldaten naderden, maande een knecht het dier aan om stil te zijn. De soldaten waren wellicht van een kale reis thuisgekomen zijn, ware het niet dat de aanvoerder op een hengstige merrie reed...

Goebbels’ Wunderwaffen

In Klotzow wacht ons een heerlijk rustige plek voor de nacht. Hier is het letterlijk ‘doodstil’, want de camperplaats van imker Peter Wittenberg ligt naast het kerkhof. Heel wat minder ‘vredig’ oogt onze volgende bestemming: op de uiterste noordpunt van het eiland Usedom ligt het Historisch-Technisches Museum Peenemünde. Hier ontwikkelde de Heeresversuchsanstalt Peenemünde, van 1936 tot 1945 het grootste militaire onderzoekscentrum van Europa, de gevreesde vergeldingswapens V1 en V2, waarmee in 1944-45 Londen en Antwerpen werden bestookt. Aan de bouw van Goebbels' Wunderwaffen werkten tot 12.000 mensen, vooral dwangarbeiders, concentratiekamp- en krijgsgevangenen.

Van het enorme complex bleef alleen de elektriciteitscentrale over. Het grote baksteengebouw, nu een museum over de ontwikkeling van de V1 en V2, oogt somber en dreigend. De aangrenzende transportband, waarover ooit de kolen voor de centrale werden aangevoerd, lijkt net een kolossaal, roestig skelet. Op het grasveld ervoor prijkt een lanceerplatform met een V1, de voorloper van de latere kruisvluchtwapens, geflankeerd door een replica van een V2, die zich als een scherp potlood in de lucht boort. Het is een plek die deprimeert, niet in de laatste plaats vanwege de huidige gebeurtenissen in Oekraïne.

Werelderfgoed en wereldklassemuseum

In Stralsund waait gelukkig een heel andere wind: vooral het historische marktplein met zijn fraaie, opengewerkte stadhuisgevel en de imposante Nikolaikirche – twee pareltjes van de baksteengotiek – zijn een lust voor het oog. De steegjes van de oude binnenstad ademen nog de sfeer van de 14de eeuw, toen Stralsund na Lübeck de belangrijkste Hanzestad in het zuidelijke Oostzeegebied was. Sinds 2002 prijkt het historische centrum van Stralsund op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

Een schril contrast met de strenge lijnen van de bakstenen pakhuizen in de Alter Hafen vormen de gebogen vormen van het Ozeaneum op het tegenoverliggende haveneiland. De vier futuristisch ogende gebouwencomplexen symboliseren door de zee omringde klippen. Het hart van het ultramoderne zeemuseum – een investering van 60 miljoen euro – bestaat uit een reeks enorme aquaria die de bezoeker meenemen naar alle hoeken van de Oost- en Noordzee.

De onderwaterreis voert eerst door de 21 aquaria van de Oostzee – van de ‘havenkom van Stralsund’ via de ‘krijtkliffen van Rügen’ tot de ‘Zweedse scherenkust’. Het ‘Kattegat’ vormt de overgang naar de Noordzee. Hier gaat de reis van de ‘Waddenzee’ naar het 200.000 liter grote tunnelaquarium van ‘Helgoland’. In het ‘brandingsaquarium’ wordt elke minuut een grote golf opgewekt. Via het bassin met de pas sinds 2015 bekende ‘Noorse koudwaterkoralen’ eindigt de reis ten slotte in de ‘Atlantische Oceaan’.

In een andere vleugel ontmoet je (levensgrote replica’s van) oceaanreuzen, zoals de blauwe vinvis, humboldtinktvis en reuzenmanta, opgesteld in een enorme hal die baadt in een zachtblauw licht dat aan de diepzee herinnert.

Natuur wordt pure kunst

Over de hoge Rügenbrücke rollen we naar het eiland Rügen met het Nationaal Park Jasmund, met 30 vierkante kilometer het kleinste nationale park van Duitsland. Te voet verkennen we de Hochuferweg, een spectaculair kustpad langs de beroemde krijtrotsen, waarvan al de schilder Caspar David Friedrich (1774-1840) in vervoering raakte. Zijn olieverfschilderij Krijtrotsen op Rügen (1818) geldt als een van de grote meesterwerken van de romantiek. Bijzonder mooi is het pad nu, begin april, wanneer het frisse lentegroen van de beukenbossen heerlijk contrasteert met de diepblauwe tinten van de zee en de sneeuwwitte krijtrotsen.

Het krijtgesteente is zo’n 70 miljoen jaar oud en dateert uit het Boven-Krijt. Noord-Duitsland was in die tijd bedekt door de Krijtzee, een warme, ondiepe zee, bevolkt door massa’s eencellige mariene algen. Bij het afsterven ervan vielen de kleine kalkschaaltjes (coccolieten) die de algen omhulden uiteen en zonken naar de zeebodem, waar ze werden opgehoopt tot een dikke laag coccolietenslib, die later door de hoge druk werd omgevormd tot een zacht, wit gesteente: krijt. Toen het gebied ten slotte werd opgeheven, ontstonden door de erosie spectaculaire, tot 100 meter hoge kliffen zoals de Wissower Klinken, die helaas grotendeels werden verwoest in februari 2005, toen een fors stuk de zee in donderde.

Ter hoogte van de Kieler Bach daalt een steile trap af naar het strand, waar fossielenjagers rondstruinen, op zoek naar zee-egels en belemnieten. De tocht eindigt bij de Königsstuhl, waar de witte kliffen tot 118 meter hoog oprijzen. Voor extra sensatie zorgt de Skywalk Königsstuhl, een 90 meter lang uitkijkplatform, dat pas in april 2023 werd geopend. Achtergrondinformatie over de krijtrotsen levert het Nationaal Parkcentrum Königsstuhl.

Wijnen, wijnen, wijnen…

Vanaf de Ostseemühle, nog een adresje uit de ‘bijbel’ van Landvergnügen, voert de reis door uitgestrekte koolzaadvelden naar Wismar, nóg een voormalige Hanzestad. De prachtig gerestaureerde oude binnenstad behoort tot de best bewaarde van Europa en prijkt samen met deze van Stralsund op de Werelderfgoedlijst van Unesco. Een van de blikvangers is de door oude pakhuizen omringde Alter Hafen met de Wissemara, een replica van een kogge, die in 1999 werd ontdekt op het nabijgelegen eiland Poel. Een andere attractie is de Marienkirche, waarvan het schip in 1945 zwaar beschadigd werd door geallieerde luchtaanvallen. In 1960 werd het schip, ondanks hevig protest, opgeblazen. Alleen de 82,5 meter hoge toren moest blijven staan – wegens zijn belang als herkenningsteken voor de scheepvaart op de Oostzee. En dan is er nog het Gewölbe, een ietwat scheef, maar vrolijk ogend pand aan de oude haven. Vrolijk gestemd waren wellicht ook diegenen die hier ooit in- en uitliepen: rond 1660 moest de per schip aangeleverde wijn hier namelijk door de ‘wijnheren’, die de leiding hadden over de raadskelder, uitvoerig worden gekeurd...

Ken je Landvergnügen al?

In 2023 viert Landvergnügen zijn tiende verjaardag. Deze ietwat andere gids voor camperaars, geïnspireerd door de gids van France Passion, bevat 1.400 aanbieders in heel Duitsland – van boeren en aspergetelers tot imkers en wijnbouwers – waar camperaars 24 uur gratis kunnen staan. Bij de aanschaffing van de gids (49,90 euro) krijg je een lidmaatschapskaart en een jaarvignet. Het lidmaatschap loopt steeds van 31 maart tot 31 maart van het volgende jaar. Bij veel aanbieders is het wenselijk om een of twee dagen van tevoren telefonisch te reserveren. Zo weet je meteen ook of er nog een plekje vrij is, want het aantal standplaatsen is beperkt – van een tot drie per adresje. Veel aanbieders hebben een boerderijwinkel, sommige een restaurant of café. Het resultaat is een win-winsituatie voor camperaars en aanbieders, al bestaat zeker geen verplichting om te consumeren. Soms worden diensten zoals water, stroom, toilet en douche aangeboden. Hiervoor kan echter een kleine vergoeding worden verlangd.

landvergnuegen.com

4 x logeren met Landvergnügen

1. Imkerei & Bauernhof Bode

De gezinsvriendelijke boerderij van de familie Bode ligt aan de Plauer See. Naast een winkel (o.a. verkoop van honing) zijn er een bijenmuseum en een speeltuin. 3 standplaatsen, toilet en wateraansluiting.

Rostocker Chaussee 61, Plau am See

bienen-bode.de

2. Moorimker

Rustig gelegen, tussen kerkhof en bosrand, met uitzicht op de velden. Imker Peter Wittenberg verkoopt honing, was en propolis. 1 standplaats.

Bergstraße 9, Klotzow

moorimker.de

3. Naturerlebnispark Gristow

Hier ben je te gast op een boerderij met paarden, varkens, schapen en andere dieren. Mooie, rustige ligging aan het water van de Bodden. 2 standplaatsen met toilet, douche, wifi, stroom- en wateraansluiting. Ontbijt en diner op afspraak.

Wiesenweg 18a, Mesekenhagen

naturerlebnispark-gristow.de

4. Ostseemühle

De staanplaatsen horen bij een oliemolen. Naast koudgeperste olie (20 soorten) worden meel, azijn, muesli en pasta geproduceerd. Met een winkel en café (ontbijt, koffie met gebak). 3 standplaatsen op de grote parkeerplaats. Toiletgebruik mogelijk tijdens de openingsuren.

Dorfstraße 14, Langenhangshagen

ostseemuehle.de