Op fietsvakantie: wat moet ik weten?

1. Wat voor fiets heb ik nodig?

Op reis krijgt een fiets het hard te verduren: zware bagage, pokdalig wegdek, nat weer… een gewone stadsfiets geeft er dan snel de brui aan. Een echte vakantiefiets heeft extra sterk en stabiel frame, een verstevigde bagagedrager, robuuste wielen en een aandrijving die tegen een stootje kan. Het frame is de ruggengraat van je fiets en wordt het vaakst uit aluminium gemaakt, al zweren sommige doorgewinterde fietsreizigers nog bij de herstelbaarheid van een stalen frame. Een frame komt in verschillende maten, en de combinatie van die framemaat met andere onderdelen zoals je stuur en je zadel bepaalt de geometrie van je fiets, alsook het rijgedrag. Simpelweg je framemaat kiezen op basis van je lengte volstaat niet om je fiets precies te doen passen. Een goede vakantiefietswinkel of bikefitting-expert bepaalt op basis van je lichaamsbouw welke geometrie het best past bij jou lichaam, en doen de nodige aanpassingen aan de onderdelen van de fiets.

Dan zijn er de wielen: op een vakantiefiets vind je grote velgen (28 inch) met verstevigde spaken en brede banden. Die laatste bieden weinig rolweerstand, dempen het wegdek goed en kunnen tegen een stootje. Op een verre fietsreis krijgen ook je versnellingen te maken met hoge belasting. Er niets mis met een klassieke derailleur met ketting, maar die combinatie is best onderhoudsgevoelig. Daarom komen duurdere vakantiefietsen met extra robuuste technologie, zoals een Rohloffnaaf met interne versnellingen, of de nog duurdere (maar nog efficiëntere) Pinion-systemen. Gecombineerd met een aandrijfriem in plaats van een ketting, vergen deze aandrijflijnen geen onderhoud en gaan ze langer mee.

Met veel tijd en liefde kan je elke fiets met een goed frame ombouwen tot jouw perfecte vakantiefiets. Koop je graag kant en klaar? Er bestaan tal van gerenommeerde merken die zich specialiseren in vakantiefietsen, zoals Koga, Santos, idworx, Patria en meer. Ook wanneer je koopt van zo’n merk, loont het altijd om de fiets na aankoop te laten afstellen door een bikefitting-specialist.

2. Welk zadel kies ik best voor lange tochten?

Zadelpijn kan je alleen verhelpen door veel te fietsen en ‘zitvlees’ te kweken. Toch speelt ook de keuze van je zadel een grote rol. Voor lange fietstochten kies je best voor een harder zadel. Dat lijkt eerst minder comfortabel, maar bespaart je later veel last. Je zitvlak zal je dankbaar zijn.

3. Hoe bereid ik m'n lichaam voor op de reis?

Je kruipt in de weken voor je vertrek best al enkele keren op je fiets. Twee ritjes per week van telkens 30 à 40 km moeten volstaan. Zo heb je al een aantal kilometers in de benen en kan je wennen aan je fiets.

Het is handig om als beginner vanuit je eigen streek te vertrekken. Je kent het gebied en voor Vlamingen en Nederlanders is dat ook nog eens tamelijk vlak terrein. Tegen dat je in de Alpen of de Pyreneeën bent, heb je dan een goede basisconditie omdat je in de aanloop al een aantal heuveltjes bedwongen hebt. Een gestage opbouw richting het hooggebergte dus.

Wil je tijdens je fietsreis toch meteen steile hellingen bedwingen? Dan moet je daar ook voor trainen. Trainingen van in totaal 200 km per week in heuvelachtig gebied zijn aan te raden.

4. Hoe voorkom ik schade als ik mijn fiets vervoer met het vliegtuig of in de trein?

Reis je met het vliegtuig, dan gebruik je best een fietsdoos. Die kan je vaak kopen bij de betere fietswinkels. Beschik je niet over een fietsdoos? Kleef dan twee grote dozen aan elkaar met dozentape. Demonteer de pedalen van je fiets en draai het stuur wanneer je de fiets in de doos steekt. Laat ook wat lucht uit de banden, maar niet te veel. De luchtvaartmaatschappijen schrijven dat voor om te vermijden dat de fietsband ontploft door de lagere luchtdruk in het bagageruim. Het verschil in luchtdruk is evenwel zodanig klein dat je band het waarschijnlijk ook wel opgepompt overleefd. Een band die helemaal plat is kan dan weer beschadiging oplopen door wrijving met de velg.

Bij treinreizen gelden per vervoersmaatschappij specifieke regels. In sommige landen waaronder Duitsland kan je de fiets gewoon ophangen aan een haak in een treinwagon. Dat geldt niet voor de Thalys, waar je fiets als gewone bagage geldt. Je moet daarom rekening houden met strenge eisen wat betreft de afmetingen. Je tweewieler moet in een fietshoes passen van 135 op 85 op 130 cm. Demonteren is de boodschap. Van de bagagedrager tot het spatbord, alles moet eraf.

5. Hoe hard moet ik mijn banden oppompen?

Op elke fietsband staat aangegeven wat de minimale en maximale druk is van de band. De waarde die je tussen die uitersten kiest, hangt af van je persoonlijke voorkeur. Een lagere bandenspanning biedt meer comfort en meer grip, een hogere bandenspanning zorgt voor minder rolweerstand en minder kans op een stootlek, en verlengt bovendien de levensduur van de band. Investeer voor je fietsreis zeker in een kwalitatieve fietspomp met een drukmeter.

6. Hoe neem ik m'n spullen mee op de fiets?

rr

Op een verre fietsreis zijn goede, waterdichte tassen een godsgeschenk. Ze houden je spullen droog en makkelijk bereikbaar. Kwalitatieve achtertassen bevestig je met een haak- of kliksysteem aan je bagagedrager. Er bestaan klepsluitingen die het erg handig maken om snel aan je bagage te kunnen, maar dit systeem maakt je tas minder waterdicht dan een rolsluiting.

Neem je echt veel spullen mee, dan heb je ook voortassen op de voorvork van je fiets nodig. Die veranderen wel het stuurgedrag van je fiets, dus maak zeker een testrit voor je vertrekt. Voor een optimale belading verdeel je het gewicht 1/3de op je voortassen, 2/3de in je achtertassen. Dan heb je een stuurtas: die is handig voor kleine, lichte spulletjes. Je portefeuille, je zonnebril of een energiereep…

Bovenstaande tassen richting zich vooral op gebruikscomfort, en zijn geschikt voor fietsers die vooral een aangename vakantie-ervaring zoeken. Een recent fenomeen dat overgewaaid komt uit de VS, is bikepacking. Een bikepacker legt de focus op sportief fietskamperen, en daarbij is gewichtsverdeling en aerodynamica van groot belang. Bikepackingtassen zijn daardoor iets minder makkelijk in gebruik, en niet voor alle fietsen geschikt.

Meer over bikepacking

7. Kan ik mijn smartphone gebruiken of heb ik een GPS nodig?

Tenzij je graag verloren fietst, is enige vorm van navigatie op je verre fietsreis toch een must. Garmin, Sigma, Mio, Bryton, … er zijn genoeg merken die je met plezier en prijzig GPS-toestel verkopen. Maar is dat het nog wel waard nu iedereen al een smartphone in z’n broekzak heeft zitten? Een GPS heeft z’n voordelen: het toestel is waterdicht, heeft een langere batterijduur dan de meeste smartphones en is uitbreidbaar met je geprefereerde kaarten. Maar mits wat voorbereidingswerk kan je smartphone net zo goed al je navigatietaken vervullen.

Vier tips:

Download een app om offline te navigeren, zoals OsmAnd of Maps.Me.
Installeer een naafdynamo en omvormer op je fiets, zo kan je je smartphone onderweg opladen.
Installeer een smartphonehouder op je fiets.
Indien nodig: koop een waterdichte beschermhoes.

8. Hoeveel km per dag kan ik fietsen?

Als beginner mik je best op een 100-tal km per dag. Zelfs in de bergen moet dat mogelijk zijn, als je een beetje getraind bent. Na 4 à 5 dagen neem je ook best een rustdag. Laat je fiets dan ook echt staan en maak een ontspannende wandeling of ga voor een verkwikkende duik in het zwembad.

9. Hoe vermijd ik een hongerklop?

Wanneer moet je eten om een hongerklop te voorkomen? Dat voel je zelf het beste aan. Hoe meer je fietst, hoe beter je kan inschatten wanneer het dreigt fout te lopen. Op regelmatige tijdstippen eten voorkomt heel wat ongemak. Zorg er hoe dan ook altijd voor dat gesuikerde snacks bij je hebt voor noodgevallen. Dreigt er een hongerklop? Dan stop je best even langs de kant van de weg om te pauzeren. Koekjes of druivensuiker verhelpen de hongerklop meestal snel, net zoals isotone sportdranken.

Vergeet ook niet om water te drinken. Wanneer je urine er donkergeel uitziet, dan heb je te weinig gedronken. Je krijgt dan te maken met verzuring in je benen en hoofdpijn. Als je veel zweet onderweg, loont het ook de moeite om wat zout in te nemen. Fiets je in tropische landen, neem dan oral rehydration solution-zakjes (ORS) mee. Daarmee breng je het suiker- en zoutgehalte in je bloed in een mum van tijd weer op peil.

10. Wat zit er allemaal in een goede reparatiekit?

Een reparatiekit hoeft zeker geen gigantische gereedschapskist te zijn, maar je voorziet best wel een aantal handige tools. Je kan ervan uitgaan dat je wel eens lek rijdt onderweg en na duizenden kilometers op de fiets gaat er ook wel eens iets stuk. De belangrijkste stukken gereedschap zijn ongetwijfeld een bandenplakkit en een badenlichter. Zo verhelp je vlot de meest voorkomende vorm van pech: een lekke band. Ander ongemak is vaak het gevolg van loszittende onderdelen. Onder meer de moertjes en boutjes kunnen loskomen als je over hobbelige parcours rijdt. Met steek- en inbussleutels draai je ze weer vast. Voorzie ook een zakje met reserveboutjes en -moertjes voor het geval je er verliest. Ook spaken kunnen stuk gaan. Neem daarom zeker extra spaken mee en spaaksleutels om ze weer vast te draaien. Kabelbinders kunnen helpen om andere loszittende onderdelen vast te maken. Tot slot kan een multitool niet missen. Daarmee heb je meteen schroevendraaiers en verschillende soorten sleutels op zak. Afhankelijk van met welke fiets je rijdt, neem je best ook een extra kettingpons, schakel en een riem of ketting mee.