Van Alaska naar Patagonië
Met de fiets van Alaska naar Patagonië, een gek idee? Gewoon doen, zegt Jonathan Van Nieulande. 30 kilogram lichter, honderden ervaringen rijker en met een heel nieuw wereldbeeld kwam de globetrotter terug van zijn tripje dwars door het Amerikaans continent. Over gulle Mexicanen, achterdochtige cartellui en zelfliefde.
- Fietsen
Hoe is je liefde voor avontuurlijk reizen ontstaan?
‘Ik denk dat dit me eigenlijk met de paplepel is meegegeven. Mijn ouders waren bakkers. Elke zondagnamiddag was er een actieve gezinsactiviteit gepland. Zo gingen we geregeld naar de Ardennen en reizen werd hoe dan ook hard gepromoot. Ik was ook enorm begeesterd door Into The Wild. Ik heb de film gezien als tiener en later ook het boek een keer of drie gelezen. Toen ik op mijn achttiende afstudeerde in het middelbaar, wilde ik naar Alaska vertrekken. Mijn ouders waren daar enthousiast over, maar ik had niet meer dan 200 euro op mijn rekening. Dus heb ik in de plaats maar een enkeltje naar Edinburgh geboekt en heb ik een maand rondgetrokken door Schotland. Die trip heeft mijn liefde voor the great outdoors alleen nog maar verder aangewakkerd.
Bij mijn thuiskomst heb ik een bucketlist gemaakt met hikes die ik graag wilde maken. In de top drie stonden Alaska, Yellowstone en Patagonië. De bedoeling was om afzonderlijk naar die plaatsen te reizen en daar lange wandelingen te maken, maar het kostenplaatje bleek aanzienlijk. Mijn vader stelde daarom voor om met de fiets te reizen. Hij was zelf van België naar Nepal gefietst tijdens mijn tienerjaren.’
Hoe pak je dat aan, duizenden kilometers fietsen door onbekende landen?
‘Mijn reisverhaal startte met het kopen van een kaart, een fysieke ouderwetse kaart. Daarna ben ik verschillende punten beginnen uitzetten op Google Maps. Zo kon ik makkelijk aanduiden welke nationale parken ik wilde bezoeken en welke tempels in Mexico, bijvoorbeeld. Dat ging soms iets te vlot, waardoor ik op een gegeven moment natuurlijk veel te veel punten op de kaart had aangeduid. Je moet dan beginnen selecteren, want je kan onderweg niet alles zien.
Geluk bij een ongeluk: terwijl de coronapandemie de wereld in een wurggreep hield, had ik voldoende tijd om alles voor te bereiden. Van Alaska tot de grens met Mexico lag er daarom een heel duidelijk plan op tafel. Ik wist op voorhand welke highlights ik wilde zien, wanneer ik daar zou zijn, welke wandelingen ik ter plekke zou maken en wat alles me zou kosten. Na Mexico heb ik alle planningen volledig losgelaten. Mijn eindbestemming was Ushuaïa in Patagonië, maar ik liet me verrassen door wat ik onderweg zou tegenkomen. Tijdens dat tweede deel van de reis heb ik alle fomo van me afgeschud.
Ben je onderweg op moeilijkheden gebotst?
‘Mijn lichaam heeft stevig afgezien tijdens de trip. Ik ben onderweg 30 kilogram afgevallen. Bij thuiskomst was ik vel over been. Ik moest tijdens mijn laatste maanden elke dag fietsen, zodat ik de kwaaltjes niet zou voelen. Als ik toch even rust nam, werd ik meteen ziek. Ik kan nu wel zeggen dat de manier waarop ik de reis heb aangepakt niet gezond was, maar ik heb het overleefd.’
Hoe was je ervaring met de lokale bevolking?
‘De mensen waren eigenlijk overal heel vriendelijk. Ik voelde ook meer verbondenheid met de locals dan wat ik als gewone toerist zou ervaren. Ik zag er dan ook meer uit als een local door mijn afgeleefde kledij, vuile gezicht en zo. Ze beschouwden mij daar als arm en dat schept een band. Mijn beste ervaringen waren met locals waren wellicht in Mexico. Daar zouden ze hun laatste eten nog weggeven om te helpen. In Cancun was er bijvoorbeeld een Mexicaan die me 100 dollar aanbood om de bus te nemen naar Argentinië. Hij dacht dat ik een Argentijn was, die geen geld had om terug te gaan en daarom maar fietste.’
Is het gevaarlijk om het Amerikaans continent met de fiets te doorkruisen?
‘Ik ben wel op een aantal gevaren gebotst, maar over het geheel genomen konden die de pret niet bederven. De beren in Noord-Amerika zullen me voor altijd bijblijven. In Canada waren er zeer veel. Als je plots een hele familie tegenkomt, ben je verwonderd en bang tegelijk. Ik riep dan dat ik eraan kwam, maar dat heeft weinig effect. Je ziet de beren wel even opkijken, maar ze eten vervolgens gewoon verder en jij moet er dan maar tussen slalommen. Spannende momenten met dieren waren er ook in Guatemala en Argentinië. Daar heb ik slangen en schorpioenen in mijn tent gehad.
Het meest angstaanjagende was misschien wel het verkeer. We zijn enorm verwend in België en Nederland. In Peru heeft mijn vader een stukje meegereden. Pas door achter hem te fietsen en te zien hoe dicht de auto’s kwamen, besef je hoe dicht ze waarschijnlijk ook bij jou rijden. Dat was op de snelweg, maar ook als je de grootsteden binnenrijdt, speel je eigenlijk een beetje met je leven. Van San Francisco tot Medellin: overal ben je als fietser het laagste van het laagste.
En dan was er ook de bangelijke ontmoeting met een cartelbaas. Ik stopte aan een restaurant langs de kant van de weg om een cola te kopen. Eenmaal binnen, tref ik daar een net geklede man aan die bewaakt wordt door twee bodyguards in kogelvrije vesten en bewapend met een machetes en geweren van zwaar kaliber. Alsof ik in een film was terechtgekomen, waar ik uiteraard niet in wilde meespelen! Toen ik weer wilde vertrekken, werd ik tegengehouden. Na een heftige ondervraging en het voorleggen van mijn documenten kon ik mijn weg weer vervolgen. Ze hebben me wel nog tot in het volgende dorp achtervolgd. Dan besef je wel dat je aan iets bent ontsnapt.
Anderzijds ben ik ook door gangsters gevraagd om een selfie met hen te nemen omdat ze mijn reisplannen zo geweldig vonden. Uiteindelijk heb ik maar twee of drie negatieve ervaringen gehad op 22 maanden. Dat valt best mee.’
Hoe neem je die ervaringen en inzichten van op reis mee in je dagelijkse leven?
‘Ik ben zelf leerkracht en probeer mijn leerlingen te overtuigen van het goede van de mensen. ‘Er zijn meer goede dan slechte mensen’, zeg ik altijd. Dat geloven ze niet altijd meteen, want ze zien veel negativiteit op het nieuws. Toch wil ik hen bijbrengen dat de wereld prachtig is, zolang je maar op de juiste manier kijkt. Hen dat wereldbeeld meegeven is niet makkelijk. Mijn leerlingen zijn uiteindelijk ook nog maar prille tieners, maar ik probeer dat zaadje wel te planten. Misschien levert het wat op.
Een ander belangrijke boodschap die ik wil meegeven, is dat moeilijk makkelijk wordt door het gewoon te proberen. Je kan wachten op kansen, maar beter is om assertief te zijn en te werken voor wat je echt wilt. Je gaat het niet zomaar cadeau krijgen.
Je zelfbeeld en wat anderen denken, die twee stroken bovendien niet met elkaar. Ik heb aan het begin van mijn reis altijd willen verantwoorden waarom ik die fietsreis moest maken. Daarom heb ik ook een goed doel gekozen om voor te reizen, maar dat hoef je eigenlijk niet te doen. Een dergelijke reis moet je in de eerste plaats voor jezelf maken. Wat de gemeenschap denkt, is niet van tel. Het goede doel ben je zelf. Je mag jezelf op de eerste plaats zetten, zelfliefde moet de basis zijn.’
Wat staat er nog op de planning?
‘Ik heb het ondertussen wel even gehad met fietsreizen. Uiteraard staat er nog wel wat op mijn bucketlist. Van Afrika tot Japan: er is nog veel van de wereld te zien en te beleven, maar voorlopig is dat niet aan de orde. Ik wil ook stilaan settelen en er is ook mijn job in het onderwijs, die ik niet meteen opnieuw voor een lange tijd adieu wil zeggen.
Hoe pak je een lange fietsreis aan?
Hoe je zo’n reis praktisch aanpakt, is persoonlijk. Toch zijn er een aantal tips die Jonathan graag wil delen.
1. Investeer in een goede fiets
Als je niet thuis bent in de wereld van techniek koop je best een fiets die lang meegaat zonder onderhoud. Kies daarom voor een fiets met Rohloff-naaf en zonder ketting. De reserveonderdelen vind je op reis meestal niet, maar die kan je laten opsturen. Je hoeft dan tenminste niet elke dag aan je ketting te prutsen.
2. Bespaar niet op duurzame kledij
Vooral voor natte en koude gebieden schaf je best warme en waterdichte kleren aan van gekende merken. In warme landen kan je wel fietsen in T-shirts die je koopt op lokale marktjes.
3. Beperk je gewicht
Ik had – fiets van 20 kilogram incluis – 65 kilogram mee. Dat is te veel, zeker om door het hooggebergte te rijden. Ik zou het maximale gewicht van mijn bagage voor een volgende keer beperken tot 30 kilogram.
4. Verzorg je comfort
Het gewicht van je bagage beperken is goed, maar je neemt best ook ‘luxegoederen’ mee die je comfort verbeteren, zoals een zitkussentje. Wat je als noodzakelijk beschouwt en wat als luxe is persoonlijk. Je kan onderweg ook altijd weer spullen terug naar huis sturen, die je niet meer nodig hebt. Zoek daarom een gulden middenweg.