Zes bestemmingen met industrieel erfgoed
Grote industriële projecten worden na verloop van tijd weer verlaten, overgelaten aan de elementen van de tijd. Hoe omarmen we deze plekken als maatschappij? Geven we ze een nieuwe bestemming of laten we ze verder verkommeren? We zoeken zes bestemmingen op met industrieel erfgoed.
Provinciedomein De Palingbeek is een groene long op de heuvelkam bij Ieper in West-Vlaanderen. De met zeshoekige bordjes bewegwijzerde Palingbeekwandelroute (12,5 km) verkent het domein tot in de verste uithoeken.
Kale heuvelrug
Ik parkeer op de hoofdparking (Palingbeekstraat 18, Zillebeke) van het domein. Links van restaurant De Palingbeek leiden houten trappen naar de Vaart. De betonnen resten van de Sint-Elooibrug rusten er in het gras.
In 1864 werd werd beslist om Ieper via een kanaal te verbinden met de Leie. Enkele honderden arbeiders moesten de klus klaren. De werken aan het 16 kilometer lange kanaal vorderden vlot, tot de heuvelrug rond Ieper moest doorboord worden. Er volgden 49 ellendige graafjaren. De wanden en tunnels storten keer op keer in. De moed zonk de bouwers in de schoenen.
De finale doodsteek voor het project kwam er op 23 juli 1913 met het instorten van de Sint-Elooibrug. Die zomer werd de bouwwerf, die miljoenen Belgische frank uit de staatskas had geslorpt, verlaten. Wat nu een machtig bos is, was toen een kale heuvelrug.
Grazende ezels
Tussen het riet in de kanaalbedding schuilen zangvogels. De natuur heeft het kanaal omarmd.
Een knuppelpad leidt langs de kraterwand van The Bluff. Ezels grazen in het omheinde gebied met zijn kraters uit de Eerste Wereldoorlog. In het najaar van 1914 werd de opmars van de Duitsers uitgerekend hier tot stilstand gebracht Beide partijen zaten op een boogscheut van elkaar. De littekens van de oorlog zijn nog duidelijk te zien.
Ik dwars de Vaart via één van de zestien afgewerkte sluizen. Wat verder stap ik door een boomgaard en een kleurrijke bloemenweide. Na de oorlog werd dit gebied volledig verlaten, tot West-Vlaanderen er een provinciedomein van maakte.
Gigantische krater
Op de helling met een prachtig uitzicht op Ieper liggen Britse oorlogsbegraafplaatsen. Het pad voert geleidelijk aan heuvelopwaarts. Een reusachtig ei van Koen Vanmechelen is een eerbetoon aan de slachtoffers van de oorlog.
Ik kom in een bos dat ooit toebehoorde aan een kasteeldomein. Het kasteel werd in WO I met de grond gelijk gemaakt en nooit heropgebouwd. De reusachtige Caterpillar-krater herinnert aan 7 juni 1917. Om 3.10 uur werden toen negentien dieptemijnen door de Britten tot ontploffing gebracht. Het leidde tot een pyrrusoverwinning voor de geallieerden.
Aan de andere kant van de spoorweg ligt Hill 60, één van die strategische heuvels rond Ieper die kost wat kost moest ingenomen worden. Knuppelpaden zorgen ervoor dat we deze voor de Britten heilige grond niet bezoedelen.
In de Vierlingen, een bos met vijvers en plukjes heide, is het heerlijk rustig. Via de speeltuin van het domein bereik ik terug het vertrekpunt.
Hal 5 in Leuven
De vroegere spoorwegwerkplaatsen aan het Blauwputplein in Kessel-Lo zijn vandaag een plek van verbinding. Hal 5 wordt in leven gehouden door streekproducenten, eetstandjes, verenigingen en sportcoaches. Rondom de hallen wordt aan stadslandbouw gedaan. Loop er zeker eens binnen tijdens de wandeling Highlights in Leuven – extra wandellus naar provinciedomein Kessel-Lo (8,8 km). De wandeling start aan het Rector de Somerplein in Leuven.
Download de gratis wandeling op visitleuven.be/de-hightlights-van-leuven.
De steenkoolmijn van Beringen
Het mijnerfgoed in Limburg zet aan tot ontdekking. Be-MINE in Koersel, deelgemeente van Beringen, is de grootste industriële erfgoedsite van Vlaanderen. Op de site is er een mijnmuseum, een duiktank, een klimcentrum en de Avonturenberg. Enkel de Kolenwasserij wacht er al jaren op een nieuw verhaal. De wandeling bewegwijzerd met een rode driehoek (6,3 km) is een aanrader. Je beklimt er, mits een kleine omweg, ook de 135 meter hoge terril van de steenkoolmijn van Beringen.
Het AsIAT park in Vilvoorde
AsIAT staat voor het Arsenal des Instruments et Appareils de Transmission, een onderdeel van Defensie. De oudste loodsen op dit uitgestrekte terrein tussen de Mechelsesteenweg en de Zenne dateren van de jaren ’20. In 2008 sloot Defensie het terrein waarna jaren van leegstand volgde. Enkele jaren geleden kocht de stad Vilvoorde de site aan en nu is het een bruisende plek met start ups, sportinfrastructuur, een koffiebranderij en een pizzarestaurant met een eigen huisbier. Het park is elke dag vrij toegankelijk van 9 tot 23 uur. Aan de hoofdingang (Mechelsesteenweg 255) staat een brandkast vol proppen papier. Die proppen bevatten de Parklanders speurtocht, ideaal om te doen met kinderen van 3 tot 12 jaar.
De kleiputten van Terhagen in Boom
De Rupelstreek kreeg door de baksteenindustrie een totaal ander uitzicht. De bekendste voormalige kleiput is ongetwijfeld De Schorre in Boom. Er vlakbij ligt het natuurgebied Terhagen. Na de kleiwinning werd het gebied gebruikt als asbest – en huisvuilstort. Je ploegt er als wandelaar door kilo’s modder. Op het hoogste punt heb je een mooi zicht op de kleiputten van Wienerberger die nog steeds ontgonnen worden.
Een mooie tocht is een knooppuntenwandeling (9 km) op het wandelnetwerk Rivierenland die aan het Provinciaal domein De Schorre vertrekt. Volg de knooppunten 102 -> 110 -> 200 -> 199 -> 103 -> 201 -> 202 -> 276 -> 160 -> 239 -> 238 -> 293 -> 159 -> 192 -> 183 -> 161 -> 269 -> 98 -> 201 -> 100 -> 244 -> 102.
De Boelwerf in Temse
Wat begon als een eenvoudige scheepswerf voor houten rivierbootjes, in 1829 opgericht door Bernard Boel, groeide uit tot een internationaal georiënteerd bedrijf waar in totaal 1551 vrachtschepen, tankers, ferry’s en fregatten zijn gebouwd. Op zijn hoogtepunt stelde de Boelwerf 3500 werknemers te werk. Enkel de als erfgoed beschermde Hensen-torenkraan op de oever van de Schelde herinnert nog aan het 85 hectare grote bedrijf. Al de rest is ontmanteld. Nu staan er appartementsblokken die de namen van iconische schepen kregen. Met het 1,2 kilometer lange Boelwerfparcours herbeleef je op zeven ankerpunten de 165 jaar lange geschiedenis van de scheepswerf.
deel Artikel
