5 cultuurtips voor dit najaar

19 september tot 21 december

Haar allereerste fotoboek wijdde Charlotte Abramow aan haar vader Maurice, die na kanker en een coma met hersenschade moedig overeind krabbelde. Samen toverden ze de laatste zeven jaar van zijn leven om in een liefdevol, surrealistisch sprookje. Hij als muze en model, zij als beginnend kunstenaar. Hun nieuwe taal bestond uit gebaren, blikken en stille verbondenheid. Haar cameralens weerspiegelde zijn glinsterende ogen.

Het boek Maurice. Tristesse et rigolades werd de schat die hij zijn dochter naliet. Zij brak door als fotograaf, regisseerde videoclips voor Angèle en is deze herfst de centrale gast op Fotobiënnale Oostende. Bij Hangar Gallery in Brussel presenteert Abramow het intieme boek over haar vader voor het eerst als een aangrijpende expo. Tegelijkertijd stellen er twee andere topfotografen tentoon. Maryam Firuzi bezocht vrouwen die duizendjarige textieltradities in leven houden op het Iraanse platteland. Nick Brandt, die de videoclip voor Earth Song van Michael Jackson regisseerde, portretteert voor The Day May Breakmensen en dieren bedreigd door de klimaatcrisis. 

Charlotte Abramow. Maurice. Tristesse et rigolade, Hangar Gallery, Kasteleinplein 18, Brussel.

www.hangar.art 

11 oktober tot 4 januari

Europalia Festival reist dit jaar naar Spanje en laat zich inspireren door Francisco de Goya. De 18de-eeuwse meester schilderde grootse portretten en kleurrijke volkstaferelen, maar klaagde ook sociale wantoestanden en oorlogsgeweld aan. De expo Luz y Sombra bij Bozar speurt naar de Spaanse identiteit in het werk van Goya, zijn tijdgenoten en hedendaagse kunstenaars. Liet Goya ons een zwart-witvoorstelling van zijn land na?

In Mechelen focust kunstencentrum nona op de creatieve vrijheid die volgde na de val van Franco. La Movida (‘de Beweging’) was het spiegelbeeld van de katholieke dictatuur: niets was te stout, te gek of te psychedelisch in het Madrid van 1980. Iván Zulueta was, net als Pedro Almodóvar, een spilfiguur van de kunstscène en het nachtleven. Hij ontwierp filmposters, platenhoezen en boekcovers, schoot duizenden polaroids en draaide de legendarische horrorfilm Arrebato, die in Mechelen vertoond wordt. Through the looking glass toont Zulueta’s persoonlijke archief voor het eerst buiten Spanje en dompelt je onder in het excentrieke Madrid dat je ook kan kennen van de vroege films van Almodóvar.

Europalia Spanje. Bozar, Brussel (Goya), De Garage, Mechelen (Iván Zulueta), en tientallen andere locaties.
 www.europalia.eu 

10 oktober tot 22 februari

Niet alleen Captain Kirk ging where no man has gone before. Ook een onderzoeker met een microscoop verlegt de grenzen van de waarneming. En waar de wetenschap op haar limieten botst, is er nog kunst of godsdienst. De paus was verlet, maar Leuven kon Alicja Kwade strikken om de 600ste verjaardag van haar universiteit te vieren. Bij M Leuven palmt de beroemde Pools-Duitse kunstenaar zeven zalen in met sculpturen en installaties die je ideeën over tijd, toeval en zwaartekracht op losse schroeven zetten. Kunst voor professoren? Het bestaat, en in niet weten of twijfelen schuilt zelfs veel poëzie. Twee andere expo’s sluiten aan bij de expo van Kwade en blikken terug op de universiteitsgeschiedenis. Kennis in zicht toont de didactische universiteitscollecties, van dinomodel tot hertengewei, en Routes naar kennis vertelt de verhalen van generaties studenten en wetenschappers.

Alicja Kwade. Dusty Die, M Leuven, L. Vanderkelenstraat 28, Leuven;
www.m-leuven.be 

4 oktober tot 14 juni

Anderhalf miljoen Belgen, of een kwart van de toenmalige bevolking, sloeg in 1914 op de vlucht voor het oorlogsgeweld. Ongeveer de helft daarvan bracht de hele Eerste Wereldoorlog in Frankrijk, Nederland of het Verenigd Koninkrijk door. Andere Belgen werden vluchteling in eigen land: hun woonplek was geëvacueerd of verwoest. De terugkeer naar huis zou na de oorlog nog jaren aanslepen. Met zijn nieuwe expo Ontheemd wil het In Flanders Fields Museum dit onderbelicht stukje geschiedenis weer in de schijnwerpers zetten. Het museum verzamelde nieuwe, persoonlijke verhalen, die het zowel in de Lakenhallen als op een stadsparcours presenteert.

Ontheemd. Belgische vluchtelingen van de Eerste Wereldoorlog, Lakenhallen en binnenstad, Ieper.
www.inflandersfields.be 

27 september tot 1 februari

Moeten meisjes rebelleren of flink hun best doen? Als chaotische brat girls door het leven laveren of demure, ingetogen dus, binnen de lijntjes kleuren? De wereld bestookt tienermeisjes met trends en rolmodellen, maar hun mening wordt niet gevraagd. Het Modemuseum Antwerpen deed dat wel en gaat op de expo GIRLS op zoek naar een diepgravend beeld van de meisjestijd. Niet de girlpower die de mannelijke manager van de Spice Girls voorkauwde, niet het tedere, onschuldige wezentje dat piano speelt of een katje streelt in de klassieke westerse kunst. Maar echte representatie, die de jonge, vrouwelijke manier van kijken serieus neemt. Louise Bourgeois, Edgar Degas, Sofia Coppola, Martin Margiela en ruim dertig andere kunstenaars en ontwerpers geven je een beeld van meisjes in de mode en de kunst.

GIRLS. Over verveling, rebellie en opgroeien, MoMu – Modemuseum Antwerpen, Nationalestraat 28, Antwerpen.
www.momu.be