Midden-Jutland met de caravan

Geen beter moment om binnen te vallen bij de Belgen op Camping Bryrup dan afgelopen zomer, 21 juli. Terwijl iedereen thuis bij veertig graden voor pampus ligt, klaart hier de hemel uit. Ik moet niet vragen waar ik de Pasar-groep kan vinden. Ter gelegenheid van de nationale feestdag hebben ze campers, voortenten, tafels en zichzelf uitgedost met de nationale driekleur. Ik zie vlaggen, vaantjes, petten, T-shirts van de Rode Duivels, beschilderde kaken, pruiken, zelfs toeters. Allemaal bij elkaar op de terrassen in een uithoek van de camping.

De sfeer zit er goed in. Iedereen heeft tafels en stoelen in een lange rij opgesteld. Tussen de caravans een partytent met vrijwilligers in Pasar-schort achter de bakplaten. Hamburgers voor iedereen, alles erop en eraan. Zelfs voor een dessert is gezorgd.

Stop 1: de voortent van de reisbegeleiders

Pas als we de sterren aan de hemel zien, gaat iedereen zijns weegs. Ik trek mijn schoenen uit en stap bij begeleiders Stefan en Maite de voortent binnen voor een slaapmutsje. ‘Niet dat we fervente Belgen zijn’, zegt Stefan. ‘We doen dit vooral om het groepsgevoel. Overdag op stap en na afloop ieder voor zich in de caravan? Dat mag toch iets meer zijn. En samen eten maakt samenhorig. Niet alle dagen, maar als we ’t doen is iedereen van de partij.’

‘We doen deze reis nu voor de eerste keer’, vult Maite aan. ‘In het voorjaar hebben we campings bezocht, de omgeving verkend en afspraken gemaakt. Daarom loopt het nu allemaal vlot. We werken als een team, want alleen krijg je dit niet rond.’

Stop 2: Den Gamle By in Aarhus

Omdat het weer te wisselvallig is, besluit Stefan de geplande uitstap naar Den Gamle By – letterlijk ‘De oude stad’ – in Aarhus uit te stellen. Dan ga ik maar alleen, want die wonderlijke plek met oude huizen, ambachten, acteurs en entertainment combineert als geen ander erfgoed en geschiedenis tot een levendig geheel.

Stap binnen bij bakker C. Andersen uit 1800. De geur van Sigdebröd, Smörkringle, Cidrondromme en Mareng komt je zo aangewaaid. Herken je de boterkrakelingen, de citroendromen en de merengue? Dender mee met een paardenkoets over de kasseien en maak een foto van de stadstrommelaar. Een koppel jonggehuwden kuiert door de winkelstraat op zoek naar nieuwe kleren. Sla gerust een praatje. Laat je kinderen schommelen, blikken gooien, kegelen of zweven in een oude carrousel. Allemaal netjes begeleid door personeel uit lang vervlogen tijden.

Je kan het zo gek niet bedenken of het is er: een restaurant met oude gerechten, een winkel met nostalgisch kerstgerief, maar ook een garage met een Ford T en motoren uit de jaren stillekes. Het ruikt er naar olie, benzine en smeer. Serres waar je bijna vergeten planten kan kopen en tentoonstellingen met alles waar Denemarken trots op is.

Maar Den Gamle By is meer dan nostalgie naar vervlogen tijden. Een hele wijk blikt terug naar de jaren zeventig van de vorige eeuw. Dat wordt gniffelen in de hifiwinkel met platenspelers, cassetterecorders, de eerste walkman en lp’s van glitterrockbands.

Nog leuker wordt het in een woonblok uit die tijd. Een VW Kever op de binnenkoer. Op de etages vier appartementen waar je zo kan binnenvallen. Topper uit die tijd is de reconstructie van de commune van Skansen, helemaal ingericht met bierkratten, planten in macraméhangers en posters van Che Guevara en Marx aan de muur. Met pretoogjes vertellen de communards van toen, allemaal studenten geneeskunde en architectuur, op een videoscherm over de eindeloze discussies over China en Palestina, de wekelijkse protestmarsen. Spijt hebben ze van geen kanten, maar het was wel wat over the top. Zelf lig ik in een deuk als een kale arts met heimwee zijn weelderige krullenbol van toen beschrijft. En o ja, vergeet niet binnen te kijken in de badkamer. Het schimmenspel achter het douchegordijn verraadt de wat lichtere zeden van toen.

Stop 3: gevangenis Faengslet in Horsens

‘Hoe spreken we af voor morgen’, vraag ik Stefan na mijn vooruitblik op het groepsbezoek aan Aarhus. Hij glimlacht van oor tot oor. ‘We vertrekken om negen uur. Om vijf voor haal ik mijn fluitje boven en hoor je dat over de hele camping. En dan gebeurt er iets waar ze hier nog alle dagen van schrikken.’

Hij heeft gelijk. Meteen na zijn luid en krachtig signaal schuifelt een hele kolonne auto’s met Belgische nummerplaten langs het zwembad en de receptie naar de uitgang. Een apart ochtendritueel.

Vandaag bezoeken we Faengslet in een buitenwijk van de stad Horsens. Honderdvijftig jaar lang was dit een staatsgevangenis, tot ze niet meer beantwoordde aan de hedendaagse opvattingen over straf en re-integratie. Speciaal voor Pasar heeft Maite drie gidsen geregeld. Ik volg Kristina door de gangen, langs de cellen, naar de hospitaalafdeling.

Kom je Faengslet alleen bezoeken, dan kies je bij het binnenkomen een identiteit: celgenoot, bewaker, bezoeker, verpleging. Een code loodst je dan door het hele gebouw. Gaandeweg kom je steeds meer te weten over het leven van je personage binnen de muren.

Toch vind ik de verhalen van Kristina minstens even straf. ‘De beroemdste inmate was Peter Alberti, minister van justitie tot 1908’, weet ze. ‘Hij gaf zichzelf aan nadat hij voor een miljoen aan overheidsgeld achterover had gedrukt en kreeg acht jaar brommen. Peter was twee meter groot en woog meer dan honderd kilo. Dus moest er voor hem een pak op maat komen. Toch kreeg ook hij te korte broekspijpen aangemeten. Weet je waarom? Dat was bedoeld als vernedering én als een gevangene ontsnapte wist je meteen aan zijn broekspijpen dat hij hier vandaan kwam.’

Berucht was Carl August Lorentzen. Als kind al groeide hij op voor galg en rad, maar tegelijk was hij heel slim en handig. ‘Toch zat hij meer in dan uit de cel’, weet Kristina. ‘Hij kende Faengslet als zijn broekzak. Ingenieus als hij was, slaagde hij erin zijn bewakers te misleiden en in één jaar tijd een gang van achttien meter te graven. Enkele dagen na Kerstmis ging hij ervandoor met een humoristische noot. Aan het begin van zijn tunnel hing hij een briefje: Hvor der er en Vilje, der er ogsaa en Vej! – Waar een wil is, is een weg. Helaas voor hem, zes dagen later werd hij hartje winter gevat in een boerenschuur. Uitgeput en onderkoeld.’

Stop 4: Husodde Beach

Na de middag gaat iedereen zijn eigen weg, maar hebben Stefan en Maite wel wat suggesties in de aanbieding. Stadsmussen bevelen ze een rondje shoppen aan in Horsens. Wie kinderen heeft kiest voor Husodde Beach, het strand buiten die stad. Ik raak gecharmeerd door het leven langs de kuststrook. Geen breed zandstrand zoals bij ons, wel een aangename combinatie van wit zand, harde grassen, keien en helder water. En er is het Langelinieanlaeget, naast de jachthaven van Horsens. Een groene vlek aan het water waar je kan sporten, slacklinen, zonnen, picknicken, spelen en zwemmen.

Stop 5: Legoland

Een ochtend later verzamelen we voor een bezoek aan Legoland, de must-do in Billund. ‘Vanavond hebben we spaghetti-avond’, geeft Stefan nog mee. ‘Iedereen heeft pasta naar keuze meegekregen. Die kook je zelf, wij zorgen voor de saus. We zoeken nog een paar mensen om groenten te snijden. Wie wil helpen: graag tegen vijven bij de Pasar-tent.’

En dan lijkt het erop alsof half Denemarken op de zon heeft gewacht om het pretpark in te duiken. Na meer dan twintig jaar staat de miniatuurstad er nog altijd, zij het uitgebreider dan die eerste keer. Hollandse grachten en molens, Deense kastelen, de Eiffeltoren, speelgoedtreinen en kleine scheepjes. Schattig, want de speelvogel in mij krijgt zin om de blokkendoos boven te halen.

Maar bij de fastfoodkramen, de helse rollercoasters en vliegende achtbanen raak ik mijn enthousiasme kwijt. Om weer verzoend te worden met het avontuur van de Pirate Splash Battle. Toeschouwers en gelegenheidspiraten kunnen er elkaar naar hartenlust natspuiten. Dolle pret voor iedereen bij dit weer. En voor de kleintjes is er Miniland en Duplo Land, met tragere attracties, bootjes, speeltoestellen op een zachte ondergrond tegen valpartijen.

Stop 6: de kooktent

Terug op de camping rep ik me naar de kooktent. Te laat! Meer dan vrijwilligers genoeg om groenten te snijden en saus te koken. Ik zie stapels tomaten, pepers en courgettes in een gigantische ketel terechtkomen. Stefan roert. Achter hem bakken Peter en Patrick gehakt en champignons in grote schotels boven een gasketel.

Ondertussen zijn de tafels al gedekt en schuift de groep bij. Iemand heeft problemen met zijn kookvuur. Meteen koken de buren een extra pot farfalle. Onder het eten vraag ik links en rechts naar ieders vakantie. Het gezin van Jo is voor het eerst mee. ‘We kamperen al jaren op eigen houtje. Dit is onze eerste groepsreis’, zegt Jo. ‘Valt reuze mee, ook voor de kinderen. Ze zijn het wel gewend om uitstappen en groepsbezoeken mee te doen, maar er is voor hen toch veel afwisseling. Het strand, de grote speeltuin op de camping. Met al die leeftijden door elkaar zou je denken dat het soms wat moeilijk gaat, maar dat is helemaal niet zo. We doen veel samen, maar er is ook tijd voor jezelf.’

Inke en Peter gingen al vaker mee. ‘Meestal naar Frankrijk’, vertelt Inke. ‘We kennen Stefan, Maite en de kinderen ondertussen best goed. Met ons eigen gezin zouden we deze reis niet aangedurfd hebben. De taalbarrière is ons te groot. Maar doordat alles georganiseerd is, ontdekken we eens een heel ander land en een andere streek.’

Ik neem vroeg afscheid, want wil voor dag en dauw alweer vertrekken. Tegen de middag bliept mijn smartphone. ‘Wel thuis’, lees ik in de WhatsApp-groep. Nog een idee van Stefan om contact op te bouwen. Het bliepen gaat nog dagen door. Iemand heeft een campingtip voor een tussenstop. Een ander waarschuwt voor een gewichtscontrole in Duitsland. Als nog iemand de geboorte van een kleinkind meldt, regent het berichtjes. ‘Wat een schatje’, ‘Geniet ervan, oma en opa’, ‘Proficiat’. Kusjes, duimpjes, emoji’s. Weg met Pasar? Da’s iedereen mee.