Weekendje Ardennen: Massembre

'Zie eens, wat een landschap!' Onze natuurgids Bart Vandendriessche houdt zijn armen wijd open en lijkt de heuvels te willen omarmen. Hij nodigt het wandelgezelschap uit om stil te staan en te genieten. Het panorama is dan ook adembenemend, een ware beloning voor de klim naar boven: een uitzicht over de glooiende Maasvallei, met beneden ons de bossen en aan de overkant de groene Franse oever en het stadje Givet. Daar bouwde Keizer Karel V in 1555 het fort Charlemont.

Bart wijst ook naar de twee waterdamppluimen. Ze hangen boven de witte koeltorens van de kerncentrale van Chooz, maar Bart verklapt meteen het heugelijke nieuws dat die binnenkort worden afgebroken. Daar zorgt Macron voor. Voor de rest zien we alleen natuur, puur natuur. Geen wonder dat hier in de buurt bevers en dassen worden gespot.

Hoe puur die natuur is, ontdekken we tijdens onze boswandeling. Die brengt ons eerst langs een perk waar dieren leven in hun natuurlijke biotoop. Een dertigtal everzwijnen mogen er naar hartenlust wroeten in de modder. Ook reeën, damherten en edelherten wonen hier rustig in het bos. Als we verder wandelen horen we af en toe de edelherten burlen. Het lijkt op het dinogeloei uit een avonturenfilm.

Het pad naar boven leidt door mooie stukken bos. Aan de rand van het bos bloeien welig veldbloemen. Her en der staat onze gids stil voor wat extra info: over de kaardenbol, waarvan de stekelige bloemhoofden in de middeleeuwen gebruikt werden om wollen lakens te 'kaarden' of ruwen. Hij vertelt ook over de strijd met de varkensboer die hier wilde uitbreiden, en over de heilige maretakken in de bomen, over de gele koningskaarsen die als statige kandelaars in het veld staan, en over de rozenbottel, waarvan je de zaadjes het best niet eet. Ze hebben namelijk fijne weerhaakjes en worden daarom in het Frans ook wel eens 'gratte-cul' genoemd.

De Loire is beroemd om haar kastelen, maar ook langs de Maas bouwden heel wat edellieden een 'optrekje'. Een bezoek aan het prachtige 15de-eeuwse kasteel van Vêves in Houyet staat op het programma. Het wordt wel eens het kasteel van Doornroosje genoemd want het ziet er erg feeëriek uit, met zijn vele torentjes en vakwerkmuren.

Ook het kasteel van Freÿr, met zijn prachtige tuinen op de oever van de Maas, is een beroemdheid. Hier werd het allereerste kopje koffie gedronken op Belgische bodem. Het bewijs dat hier - nu al 20 generaties lang - mensen met smaak wonen. Het stijlvolle interieur van het kasteel werd al bewonderd door koninklijke hoogheden zoals de Zonnekoning en aartshertogin Maria Christina. Achter het kasteel ligt een fraaie geometrische tuin, beschermd door hoge tuinmuren. In de zomer bloeien er zelfs sinaasappelbomen. Tijdens de winter staan deze oudjes van bijna 350 jaar beschut in de orangerie.

Een prachtige waterburcht ligt in het lieflijke dorpje Lavaux-Sainte-Anne, op de oever van de schilderachtige Wimbe, een bijriviertje van de Lesse. Het kasteel wordt omringd door brede slotgrachten en biedt onderdak aan het Natuur- en Jachtmuseum. In de bijgebouwen wordt het plattelandsleven aan het begin van de twintigste eeuw getoond.

De Pasar-deelnemers krijgen een gezellig programma voorgeschoteld. Het staat iedereen vrij om er al dan niet aan deel te nemen. Maar het programma is zo leuk dat zowat iedereen aan alles meedoet. Het begint al op vrijdag, met een spelletje Kubb en petanque, en 's avonds een fakkeltocht door het bos. Zaterdagavond is het tijd voor een vrolijke quiz en op zondag wordt er gewandeld - kort of lang - in de bossen van Massembre zelf.

En dan zijn er natuurlijk de uitstapjes in de buurt. Het begint al met een bezoek aan het stoomtreinmuseum in Treignes, indrukwekkend en vol nostalgie, vertelt Erik Verleyen, voorzitter van Pasar Oostakker. ‘Maar het werd extra interessant omdat één van de groepsleden bij de spoorwegen heeft gewerkt. Hij kon dus precies vertellen waar al dat materiaal en al die toestellen voor dienden. Boeiende verhalen!’

Een ander uitstapje gaat richting Dinant. Eerst scheept de groep in voor een gemoedelijk boottochtje op de Maas, tot in Anseremme. Na een verkenning van Dinant, het stadje van de jazz, gingen de voeten onder tafel voor een lekkere maaltijd. ‘Het was een supergezellig restaurantje, La Citadelle, aan de voet van de citadel, op de Grote Markt. We kregen er een typisch Ardense schotel, met lekkere ham, potjesvlees en andere charcuterie.’

Omdat het deel uitmaakt van een Natura 2000-gebied, en dus erkend wordt als ecologisch belangrijk en waardevol gebied, moet het voldoen aan strenge voorwaarden qua natuurbeheer, aldus gids Bart. ‘Daarom hebben we vier boswerkers in dienst. Ze moeten bijvoorbeeld per hectare twee dode bomen laten liggen om de biodiversiteit te bevorderen. Grote grazers houden sommige plekken in het bos open. Als je hier wandelt, kan je dus oog in oog staan met hooglandrunderen. We kweken ook zelf dieren, onder andere ezels, geiten en schapen. Op het domein ligt zelfs een bioboerderij.’

Duurzaamheid wordt hier hoog in het vaandel gedragen. Dat zie je in alle grote en kleine details, vertelt gids Bart. ‘We hebben regenwateropvang en drinkwater uit onze eigen bron. In onze keuken gebruiken we vooral bioproducten en producten uit de streek. We hebben twaalf eigen bijenkorven en zaaien elke lente een brede bloemenstrook van twee hectare met wilde bloemen. De bijtjes leveren ons elk jaar 180 kilo honing, de zuiverste in zijn soort, die verkocht wordt in het onthaalcentrum.’

Centraal ligt een knap, modern gebouw, met hellend groendak en grote vensters, dat lijkt te versmelten met de heuvel. Het vroegere binnenzwembad, energie- en geldverslindend, werd afgebroken en maakte in 2009 plaats voor dit ontwerp van het bekende architectenbureau Stramien. Vanuit het restaurant heb je een prachtig uitzicht op de omgeving, de Ardense paarden, de geiten en vooral de natuur.

De geschiedenis van Massembre gaat terug tot in 1949. Toen kocht de CM een domein van 100 hectare ongerepte natuur aan het grensriviertje de Massembre. In 1952 staken 500 scouts de handen uit de mouwen om de infrastructuur aan te leggen. Daar was onder andere een jonge Jan Hoet bij. In 1960 opende het vakantiecentrum voor 'Preventieve Luchtkuren'.

• Namen: mooie hoofdstad van Wallonië. Ga er varen op de Maas met de schattige bootjes van de waterpendeldienst Namourette, bezoek er de knappe musea zoals het Musée Félicien Rops en ontdek het Bezoekerscentrum Terra Nova, op de Citadel. www.citadelle.namur.be, www.namurtourisme.be
• Crupet en Soulme: twee van de prachtigste dorpjes van Wallonië. www.beauxvillages.be
• Bouvignes: een middeleeuws huis met glas-in-lood-vensters biedt onderdak aan het museum Maison du patrimoine médiéval mosan. Een pareltje. mpmm.be
• Watertuinen van Annevoie: overal in de statige tuin hoor je klaterend water van vijvers, fonteinen en beekjes. www.annevoie.b
• Treignes: museumdorp met o.a. het stoomtreinmuseum, het museumpje Espace Arthur Masson waar je een tijdreis maakt naar het Waalse leven van toen en het Malgré-Tout-museum met in de tuin prehistorische nederzettingen, gebouwd met hout en leer. www.espacemasson.be, www.museedumalgretout.be, www.treignes.info
• Viroinval: het treintje van de 3 Valleien doorkruist het schilderachtige landschap van Mariembourg tot Treignes. bit.ly/3valleientrein