Gespot: de Big Five!
Wilde dieren zien, het maakt je trektocht meteen een stuk spannender. Zelfs in ons land kan je wolven en everzwijnen tegenkomen. Welke grote zoogdieren leven er allemaal in Europa? En hoe reageer je het best bij een ontmoeting? Bioloog Frederik Thoelen .
- Wandelen
Wat doe je als je oog in oog staat met een wolf? Het is een vraag die vele wandelaars bezighoudt. Brandend actueel ook nu het roofdier weer opduikt in onze contreien. Volgens Frederik is er bij een eventuele ontmoeting weinig gevaar voor de mens. ‘Wolven hebben zich net als veel andere Europese zoogdieren aangepast aan de menselijke omgeving. Dat betekent dat ze zich ook in ons sterk verstedelijkt land tonen, maar ze zijn eerder mensenschuw. Ze zullen dus snel het hazenpad kiezen als ze je zien. Een goed voorbeeld zijn reeën. Je kan ze passeren in de auto, maar van zodra je uitstapt en ze je hebben gespot, zijn ze weg.’
Beste optie? Niet opvallen!
Als je een wild dier spot tijdens je wandeling, geniet je maar best van die bijzondere ontmoeting. De regel is ‘niet gezien worden’, zegt Frederik. Zo vermijd je aanvallen en kan je de wonderen van de natuur in al hun glorie waarnemen. ‘Komen de dieren ongemakkelijk dichtbij, stap dan langzaam achteruit. Een aanval blijft onwaarschijnlijk, maar door je aanwezigheid zo min mogelijk te laten opvallen, verklein je het risico.’
Dat geldt voor wolven en reeën, maar ook andere dieren die je in ons land en de rest van Europa tegenkomt zullen eerder vluchten dan aanvallen. ‘Everzwijnen worden bijvoorbeeld als gevaarlijke dieren beschouwd, vooral dan zeugen met hun jongen. Maar dat is eigenlijk onterecht. Het aantal ongevallen met everzwijnen blijft jaarlijks zeer beperkt. En dat terwijl de gebieden waar everzwijnen zich vestigen, vaak ook echte hotspots voor wandelaars zijn. Als zelfs loslopende honden en kinderen weinig risico lopen, dan kan je moeilijk zeggen dat everzwijnen gevaarlijk zijn. Op vijftien jaar tijd zijn er in Limburg amper twee aanvallen geregistreerd van everzwijnen.’
Stilstaan of vluchten?
‘Uiteraard kunnen dieren wel eens gevaarlijk uit de hoek komen’, gaat Frederik verder. ‘Staat een dier op het punt om aan te vallen? Dan is de regel om stil te blijven staan als het om een roofdier gaat. En maken dat je wegkomt als het een prooidier is. Loop je weg van een roofdier, dan prikkel je het roofdierinstinct. Bij een aanval van een beer maak je je dan weer best zo groot mogelijk. Het dier zal dan wellicht weglopen uit angst. Een aanvallende beer is ook weer heel uitzonderlijk. In Oost-Europa heb je wel regio’s waar de beren hun schrik een beetje kwijt zijn, maar dat gebeurt echt niet vaak.’
Je hoeft dus niet constant op je hoede te zijn. ‘De weg náár het bos is veel gevaarlijker dan een (nachtelijke) tocht door het bos. Zelfs al zitten er everzwijnen met jongen en wolven’, zegt Frederik. ‘Het grootste gevaar voor wandelaars komt van teken en muggen. Die verspreiden namelijk heel wat ziektes.’
De Big Five van Europa
De Europese Big Five zijn vijf bijzondere zoogdieren die verspreid over het continent voorkomen. Het gaat om de wolf, de lynx, de bruine beer, de veelvraat en de Europese bizon. Anders dan in Afrika, waar de term oorspronkelijk vandaan komt en te maken heeft met de jacht, werden deze dieren gekozen omdat ze zeldzaam zijn of gewoonweg omdat wij mensen ze speciaal vinden.
Bruine beer
De bruine beer stond ooit model voor de allereerste teddybeer en komt nog altijd voor in dierenverhaaltjes omdat hij er een beetje uitziet als een mens. Je kan hem aantreffen van Alaska tot Kamtsjatka en in alle gebieden die daartussen liggen. In Europa vind je de bruine beer vooral in Scandinavië en Rusland. Daarnaast komt hij ook voor in de Alpen, de Pyrenneeën, de Balkan en bergachtige gebieden in Oost-Europa.
Lynx
De Euraziatische lynx heeft ongeveer hetzelfde leefgebied als de bruine beer. Hij voelt zich thuis in de beboste regio’s van Noord-Europa en in de bergen. Op het Iberisch schiereiland komt nog een ondersoort voor: de pardellynx. Die is uiterst zeldzaam en kan je alleen in Spanje en Portugal tegenkomen.
Wolf
Van alle dieren van de big five heeft de wolf zich het meest verspreid over het continent. Je vond hem vroeger zowat overal in Europa. Tegenwoordig kan je wolven vinden in grote delen van Oost-Europa, het Iberisch schiereiland, de Alpen en Duitsland. Recent maakte het roofdier zijn comeback in België.
Veelvraat
De veelvraat is een grote marterachtige die voornamelijk knaagdieren en vogels eet. Ook bessen en sommige planten staan wel eens op het menu. Dit dier kan je in Europa enkel tegenkomen in Scandinavië en het noorden van Rusland.
Europese bizon
De big one van de Big Five, dat is de Europese bizon of wisent, die tot wel 3 m lang kan worden. De Europese bizon kwam historisch voor in quasi heel Europa. Momenteel kan je hem enkel vinden in het Poolse oerbos van Białowieża. De Europese bizon is een herkauwer en daarmee het enige prooidier in deze lijst.
deel Artikel
