In 4 dagen rond Doornik

Onder een waterig zonnetje begroeten begeleiders Nicole Saenen en Ingrid Logie de deelnemers aan de Intersoc-fietsvakantie op een Doornikse parking. De e-fietsen zijn opgeladen, de fluovestjes aangetrokken. Ze overlopen de spelregels. ‘Het is vakantie, dus op het gemak. Nooit voor de trekker uit rijden. We zijn zo al eens iemand even kwijtgeraakt die een verkeerde afslag nam.’ 

Willy kent de regio. De globetrotter met een sappig Antwerps accent is opgegroeid in La Louvière: ‘Ik gids er nog elk jaar voor Okra.’ De goedlachse oud-Sabenien en marathonloper is de enige met een plooifiets: ‘Een pittig ding. Lang naar gezocht, handig om mee te nemen.’ Willy werpt zich op als vrijwillige voorproever van elk streekbiertje. Als we zo straks de Kluisberg maar op raken…

Gek: ruim één op de vijf deelnemers van deze trip is een Willy. Naast Willy zijn er nog Willy en Willy, twee sympathieke Limburgers die met hun eega’s Lutgarde en Marieke samen op pad zijn. Willy H. is als geoefend mountainbiker de enige niet-geëlektrificeerde sportieveling, samen met Ignace. ‘Al zit ik zelden op deze koersfiets. Ik doe liever korte, krachtige inspanningen.’ Waarop Marieke hem fluks voorbijsteekt: ‘Lutgarde en ik zijn jeugdvriendinnen. We gingen jaren samen skiën.’ Ze zijn pas terug van een trip en na deze fietsvakantie zijn ze alweer de hort op. Hun mooiste fietstocht samen – deze nog niet meegerekend – was in vier dagen naar de kust. ‘Prachtige fietswegen en originele logies, onder meer in een stoeterij.’ ‘Of in het Zoniënwoud’, herinnert een van de Alkense Willy’s zich, ‘waar we als vorsten werden ontvangen bij een ouder echtpaar dat een B&B had geopend om niet te vereenzamen.’

Eenzaam? Geen kans op tijdens deze trip. Tussen trekker Ingrid en afsluiter Nicole wordt de groep veilig de stad uitgeloodst, richting Franse grens. Ingrid heeft al zowat overal gefietst: van Zuid-Amerika tot Zuid-Afrika. ‘Dat is de beste manier om een land te leren kennen: sneller dan te voet en je ruikt en voelt het land beter dan in auto, bus of trein. Reizen is vooral je zintuigen gebruiken!’ Dichter bij huis fietsen – zelfs héél dicht, want Ingrid groeide op rond de Kluisberg – is ook leuk: ‘Hier is het mooi en prettig fietsen. Eigenlijk moet je gek zijn om heel ver te reizen.’ 

Ingrid en Nicole hebben nog niet veel reisbegeleiderservaring samen, maar dat is niet te merken. Ze zijn de dikste vriendinnen. ‘Omdat we ook voor deze groepsreizen samen op prospectie gaan. Dat is heel leuk: op verkenning gaan, een regio ontdekken. We zijn nu een fietsvakantie rond Tongeren aan het samenstellen.’ De groep weet waarheen voor hun volgende trip! ‘Ingrid legt het graag uit’, zegt Nicole, ‘en dus geeft ze af en toe wat toelichting, al zijn we geen gidsen en stoppen we niet bij elke bezienswaardigheid.’ 

De bezienswaardigheid van de dag in het open, golvende platteland? Dat zijn de donkere wolken die vanuit Frankrijk aan komen rollen. Even later fietsen we door een flinke plensbui, afgewisseld met regen. Meteen de enige nattigheid op deze vierdaagse én een prima test. Alle deelnemers zijn geslaagd: niemand wordt betrapt op zeuren over het weer. Wat regen hoort erbij. Ze zijn erop voorzien. De meesten toch. Die jeansbroek, leren sommigen, is niet voor herhaling vatbaar. 

Ervaren fietsers zijn Luc en Rita. Ze zijn met de fiets uit Sint-Niklaas gekomen, in twee dagen. Luc heeft gezondheidsproblemen, maar dat houdt hem niet tegen om actief te blijven: ‘Onlangs hebben we alles met wielen vernieuwd. Ik heb me goed ingewerkt in onze mooie e-fietsen en heb alle reservemateriaal bij me.’ Ze hebben hun auto weggedaan en doen nu al hun boodschappen per fiets. Rita: ‘Al kan het van de ene op de andere dag helemaal anders zijn. Daarom genieten we van elke dag.’ Na deze trip staat een fietsvakantie in Frankrijk op het programma.

Behalve koppels fietsen ook een paar singles mee, maar lang blijven ze niet alleen. Luce vindt het geen bezwaar: ‘Ik zal wel gezelschap vinden. In groep reizen is ook wel handig, zeker als je het land niet kent. Al zit ik liever niet urenlang op restaurant. Ik heb wel wat beters te doen.’ Vroeger trok ze er graag met haar man eropuit samen in hun camper, maar pas nog is ze met haar 20-jarige kleindochter van Wenen naar Boedapest gefietst.

Van de glooiende velden met windturbines en leeuweriken fietsen we over een hobbelig jaagpad langs de Schelde. We volgen knooppunten, maar hebben er ergens eentje gemist. Het komt wel goed: daar heb je een reisbegeleider voor. Een roofvogel bidt voor ons. Even later slaat Ingrid net iets te vroeg af en neemt de hele kudde mee op het verkeerde pad. Nicole corrigeert vanuit haar achterste positie. Daar heb je twee reisbegeleiders voor…

‘We proberen er altijd iets lokaals in te steken’, zegt Nicole, wanneer we halthouden aan brouwerij Brunehaut: een 100 procent biologisch bedrijf dat zelfs glutenvrij bier en het enige bio-abdijbier brouwt. ‘Van de drab na de mouting worden behalve biocompost en crackers nu ook vegaburgers gemaakt’, zegt Marc-Antoine De Mees. De productie duurt wel wat langer dan in een industriële brouwerij, maar dat komt de smaak slechts ten goede, zo beaamt een van de Willy’s.  

Na een fijne rit komt het gezelschap aan bij het hotel in hartje Doornik. De fietsen mogen binnen gestald worden. In strak gelid, om plaats te sparen. Een vorstelijk diner is voorzien in L’Impératrice, een bruin café – rood eigenlijk, te zien aan de vele PS-verkiezingsaffiches – met achteraan verschillende jeux de fer, een soort sjoelbak waarmee je petanque speelt met een biljartkeu (dé complete cafésport, quoi). Zonder hun fluokledij en helmen zijn de deelnemers amper herkenbaar. Maria & Marc uit Waregem zijn hier al net zo goed georganiseerd als onderweg, waar ze makkelijk herkenbaar zijn aan dezelfde fluojassen en dezelfde fietsen. Ze twinnen. Ze hebben – weken van tevoren – blijkbaar ook hetzelfde besteld voor de diners. Bovendien heeft Maria genoteerd wat ze bestelden. Zelf heb ik geen idee meer. Konijn, blijkbaar. Net als voor deelnemer Arsène, lapin! 

Marc kweekt ook konijntjes, en parelhoenen, fazanten en zo meer. Tegen december gaat alles de diepvriezer in, ondanks de pleidooien van de kleinkinderen. Toch zijn die graag bij hun grootouders: ‘Voor onze pizza’s.’ Behalve slager en pizzaiolo is oud-postbediende Marc ook bakker, van zowel brood als banket. We moeten eens dringend langs Waregem passeren… Ze maken regelmatig korte fietstrips samen. Ze vertellen over een gedenkwaardige plensbui in Münster en het mooie Land van Maas en Waal. Maria: ‘Zoveel water! Je wist niet meer wat Waal en wat Maas was.’

Hotel d’Alcantara staat midden in de stad. Toch worden we gewekt door merels en mussen. Een halfuur voordat de werklui aan de slag gaan, die de straat achter het hotel heraanleggen. Daar heb je bij de volgende trip geen last meer van: dan zijn de gemeenteraadsverkiezingen en de weg klaar. 

We volgen weer een tijdje de Schelde, die dwars door de stad stroomt, richting Oudenaarde. We stoppen bij een sluizencomplex in Hérinnes, een kunstwerk van 160 m lang om 2 meter hoogteverschil te overbruggen. Dagelijks passeren hier 50 schepen. We kijken hoe er eentje versast wordt, maar wachten niet op de volgende 49. Dicht bij Ronse verlaten we de rivier. Na een middagstop met een croque monsieur om u tegen te zeggen, komt de Kluisberg in zicht. 

De groep is al aardig ingewerkt. Ze waarschuwen elkaar voor paaltjes op het fietspad (anders dan een groepje schoolkinderen: natuurlijk knalt er eentje met zijn trapper tegen zo’n paaltje) en voor geparkeerde en rijdende auto’s. Ze groeten elke voorbijganger of lokale Waal die nietsvermoedend in zijn voortuin staat. En vooral: ze babbelen veel onderweg. 

Patrick uit Aarschot werd door stadsgenoot Nicole mee op sleeptouw genomen. De oud-weerkundige is ‘eigenlijk motard, maar ik rij steeds minder met de motor nu, en meer met de e-fiets: die heeft ook een ver bereik en is vrij onmisbaar in het heuvelachtige Hageland.’ Zijn fiets houdt hem actief. En salsa, drie keer per week. ‘Mijn zoon woont in de Dominicaanse Republiek. Daar heb je niets aan ballroomdansen.’ Hij is alleen op pad, maar geniet van de groepservaring: ‘Het is een fijne groep. Er zitten geen zagers of klagers tussen.’

Bij de ijzeren brug vertelt Ingrid over Stijn Streuvels’ De teleurgang van de Waterhoek. Kort daarna worden de standen ‘sport’ of ‘turbo’ opgezocht om de fietsers voor teloorgang te behoeden op de Kluisberg. Helaas, nog aan de voet van de hindernis uit de voorjaarskoersen stokt de fiets van Francine: ketting eraf en muurvast achter de tandwielen. Ondanks alle helpende handen is dat een klus die alleen een fietshersteller aankan. Een geluk bij ongeluk: 50 m terug zit Ingrids fietsenmaker, eentje met een goed oog voor locatie. Voor 14 euro zijn Francine en Arsène gesteld. 

Ondertussen verovert de rest van de groep over het brede wegdek de pittige berg. Ignace doet dat op zijn mountainbike en met moeite. Hij is lid van enkele Pasar-afdelingen van Aalter tot Zwalm, om aan diverse activiteiten deel te nemen: wandelingen, bedrijfsbezoeken, fietstochten... ‘Altijd in de wijde omtrek. Ver reizen zegt me niet veel. Ik ken de omgeving dan ook goed, al is het mijn eerste reis met een Intersoc-groep.’

Op de Kluisberg heeft Ingrid nog een verhaaltje over kluizenaars, rovende graven, ontvoerde freules en vondelingen, terwijl de groep zich verdiept in de bierkaart. De afdaling van de uitgestrekte berg is rijk aan vergezichten en glooiende wegen. Via het vliegveldje van Amougies rijdt het gezelschap, na nog een terrasstop, terug richting Doornik en het diner. 

Op dag 3 gaat de tocht tegen de stroom in. We volgen de Schelde stroomopwaarts en passeren de indrukwekkende ruïnes van de kalkovens Saint-André. We verlaten de rivier richting Maubray, en volgen het oude kanaal Nimy-Blaton, met pauze in de Auberge du Lac, aan een pittoresk ophaalbrugje. 

Arsène en Francine uit Evergem zijn ondertussen al bekomen van hun Kluisbergavontuur gisteren. Het is hun eerste Intersoc-groepsreis, ‘maar zeker niet de laatste. We fietsen veel in de omgeving, vooral in West-Vlaanderen, maar ook al eens in de Antwerpse Kempen en Limburg. Meestal doen we dagtochten.’ Ook op die manier kun je flink wat kilometers maken. ‘Ik heb al 23.000 km op de teller’, zegt Francine. ‘Ik ben stilaan toe aan een nieuwe fiets, zeker na dat akkefietje gisteren.’ Ze zou weleens wat verder en langer willen fietsen, maar dan moet ze Arsène nog overtuigen. Na de tussenstop hijst iedereen zich weer in het fietszadel. ‘Dat is wel het nadeel van zulke stops: we moeten onze spieren alweer opwarmen.’ 

Om ook de geest wat te stimuleren, stoppen we bij de bibliotheek van Baugnies. Die is precies één rek groot en is gehuisvest in het kapelletje van OLV van de Smarten. De kapel bij een lindendreef werd 300 jaar geleden opgericht door dankbare overlevende soldaten van een of andere oorlog. Meneer pastoor is ruimdenkend, want ik zie tussen de uit te lenen boeken Émile Zola en zelfs de Noorderlicht-trilogie van Philip Pullman, een notoir antireligieus werk waarin God bevochten wordt. 

De rit is halfweg in het stadje Leuze, waar een broodjeslunch wacht. Na een aantal kleine dorpjes en zowaar een klein stukje bos naderen we de Schelde alweer. In Antoing voelt Ingrid een woordje uitleg opborrelen bij het kasteel van de prinsen de Ligne. Het ooit 12de-eeuwse slot is een 19de-eeuwse romantische nieuwbouw met een opvallend hoge en ranke prinsessentoren, niet verwonderlijk ontworpen door een leerling van de Franse droomkastelenbouwer Viollet-le-Duc. Bezienswaardig is ook het pleintje waar we halthouden, met vijf stripfresco’s ter ere van de lokale stripauteur Raoul Cauvin. ‘Eh ben merci’, is het laconieke citaat van de auteur van De Blauwbloezen op het monument.

We bedanken Ingrid en Nicole voor alweer een mooie etappe en dineren opnieuw in ons stamcafé L’Impératrice. 

De enige windrichting die de groep nog niet verkende? Da’s het westen. Na een korter fietstochtje via Blandain, Bailleul en Pecq, met een verrassingslunch in de vorm van een pak friet, nemen de deelnemers afscheid, met de belofte elkaar weer te zien in Tongeren.

Doornik was ooit Vlaams en heel wat Vlaamse steden zijn Doorniks. 

• Het oudste bisdom van het land, geboorteplaats van Roger van der Weyden, behoorde tot de 16de eeuw tot het graafschap Vlaanderen, al werd er in la Flandre Picardie nooit Vlaams gesproken. 
• Zoals de OLV-kathedraal zijn heel wat monumenten in Ieper, Gent, Brugge, Mechelen of Oudenaarde uitgevoerd in Doornikse steen. Deze zwartblauwe kalksteen, die verbleekt tot zilvergrijs, is te vinden in heel Europa, vooral als middeleeuwse doopvonten.
• Dit ‘zwarte marmer’ lag aan de basis van de 19de-eeuwse kalkindustrie. Langs de Schelde verrezen enorme kalkovens om de kalksteen te verwerken tot cement. Tot de ovens gefilterd werden in de jaren 1980 lag er steevast een laagje kalkstof over de stad en het naburige Pays Blanc. 
• De kalkovens van Saint-André in Chercq zijn te bezoeken en zijn vandaag de site van kunstprojecten.

famawiwi.com

We fietsten vier dagen rond Doornik, maar eigenlijk kun je makkelijk vier dagen doorbrengen ín Doornik, met bijvoorbeeld bezoeken aan:

• OLV-kathedraal: de romaans-gotische kathedraal met zijn vijf torens is Unesco-werelderfgoed en bevat een indrukwekkende schatkamer. 
  nl.visittournai.be/agenda/schatkamer-van-kathedraal-doornik 
• Belfort: het oudste belfort van ons land (12de eeuw) is, zodra het hersteld is van stormschade, tot in de top (72 m hoog) te beklimmen. 
  nl.visittournai.be/indrukwekkend/belfort-oudste-van-het-land 
• Museum voor Schone Kunsten: het enige door Victor Horta ontworpen museum bevat o.m. werken van de Franse impressionisten en krijgt binnenkort een aanbouw en modernisering. 
  mba.tournai.be 
• Natuurhistorisch Museum: charmant ouderwets rariteitenkabinet, met luguber vivarium en exotische vlindertuin. 
  tournai.be/les-musees-de-tournai/musee-dhistoire-naturelle-vivarium 
• Folkloremuseum: het leven zoals het was in en rond Doornik, van caféspelen tot Casterman, de drukker van Tiny en Kuifje. 
  mufim.tournai.be 
• Tamat: Doornik was ooit een centrum van de tapijtweefkunst. Dit dynamische wandtapijtenmuseum stelt zowel 15-16de-eeuwse als moderne wandtapijten tentoon. 
  tamat.be

Nog meer? 
tournai.be/les-musees-de-tournai