Duitser dan Duits: 5 prachtstadjes langs de Fachwerkstrasse

Oost en west en ook noord en zuid verschillen sterk van elkaar in Duitsland. Maar met één historische traditie zijn bijna alle Duitsers vertrouwd: de vakwerkarchitectuur. De Fachwerkstrasse werd opgericht in 1990, het jaar van de Duitse hereniging. Ze verbindt kleine, historische stadjes die met stevige uitdagingen kampen. Jongeren trekken er weg, de stadsinkomsten dalen. Hoe bekostig je dan het onderhoud van je erfgoed? De Fachwerkstrasse is er dus niet alleen voor de toeristen, maar ook voor de vakwerkstadjes zelf, die ideeën en ervaringen uitwisselen. Vakwerk verbindt, luidt het motto.

De Fachwerkstrasse bestrijkt heel Duitsland, van de Elbe tot de Bodensee en van het Rijnland tot de Poolse grens. Omdat je met 3900 km en ruim honderd stadjes jaren zoet bent, is ze onderverdeeld in regionale routes. Wij bezochten tien stadjes langs de routes Westerwald-Main (182 km) en Weserbergtal-Spessart (629 km), die de deelstaat Hessen doorkruisen van zuid naar noord. We vertrokken in Limburg an der Lahn en eindigen 350 km verderop in Hann. Münden, dat al in Nedersaksen ligt. 

In Limburg an der Lahn leiden alle vakwerkstegen naar de machtige kathedraal. De Dom St Georg troont al duizend jaar op haar heuvel boven de stad en de rivier de Lahn. In de bouwstijl zie je de overgang van laat-romaans naar vroeg-gotisch. Met haar zeven torens (een Duits record!) brengt deze domkerk je aan het duizelen. En het vakwerk? In Limburg vind je nog een aantal 13de-eeuwse vakwerkhuizen, die bij de oudste van Duitsland horen.

Wist je dat…
… vakwerk geen bouwstijl is, maar een bouwtechniek? Duitse vakwerkhuizen dateren uit verschillende tijdperken, van de 13de tot de 19de eeuw.

In Wetzlar ontwikkelde Leica de eerste kleinbeeldcamera. En, toeval of niet, op het allereerste kiekje prijkt een vakwerkpleintje. Trek naar de Eisenmarkt en doe de historische foto uit 1914 dunnetjes over met je telefoon; het standpunt van de fotograaf van toen is aangeduid. Een ander vakwerkhuis in de stad herbergt het Lottehaus. In de 18de en 19de eeuw had je geen tv-reeksen, dus zocht je locaties uit succesromans op. Het lijden van de jonge Werther van Goethe was zo’n bestseller. In Wetzlar had Goethe zijn grote liefde Charlotte ontmoet, die de roman inspireerde.

Wist je dat…
… vakwerk vooral voorkomt in streken waar geen ander bouwmateriaal te vinden was. Vanaf de 19de eeuw konden (bak)stenen per trein getransporteerd worden.

De ‘Dom- en Keizerstad’ Fritzlar kan terugblikken op 1300 jaar roemruchte geschiedenis, maar is vandaag vooral een stil heuvelstadje. Slenter door de vakwerkstegen rond de romaanse Sint-Petrusdom en langs de stadsmuur met zijn negen torens. In de Grauer Türm kan je uitkijken over de stad. De Rolandbrunnen, een renaissancefontein met een ridderfiguur, is de blikvanger op de prachtige Marktplatz. In een zijstraat staat het bizarre, verzakte Spitzenhäuschen, een laatgotisch huis uit 1415.

Wist je dat…
… vakwerkhuizen genummerde balken hebben en demonteerbaar zijn. Een pachtboer die van zijn land gejaagd werd, kon zijn huis meenemen.

In het kuuroord Bad Sooden kan je baden in zout bronwater en gezonde zilte lucht ademen bij het gradeerwerk, een historische houten constructie die dient om het zoutgehalte van het bronwater te verhogen. De zoutwinning in Bad Sooden bracht vroeger fortuinen op. De zoutheren woonden op de heuvel in Allendorf, en toen hun stad tijdens de Dertigjarige Oorlog afbrandde, lieten ze alle huizen opnieuw opbouwen. In vakwerk. Meer dan 600 vakwerkhuizen, in alle mogelijke stijlen, voeren je terug naar de zeventiende eeuw.

Wist je dat…
… Duitse streken hun eigen vakwerkstijl hebben. Kijk in Allendorf uit naar hartjes onder de vensters. Ze zijn typisch voor het Werradal. 

Deze stad aan de samenvloeiing van de Werra en de Fulda was de waardige afsluiter van onze route. Je vindt hier zowel bruisende winkelstraten als rustige stegen waar de tijd lijkt stil te staan. Veel vakwerkhuizen in de stad stralen rijkdom uit. De houten balken zijn versierd met houtsnijwerk in felle kleuren, van touwmotieven tot maskers en personages. Ook de prachtige rococodeuren zijn heel fotogeniek. 

Wist je dat…
… je vakwerkgevels kan lezen als een boek. Bepaalde balkenpatronen eren heiligen of beschermen het huis tegen brand. Timmerlieden verborgen zelfs geheime boodschappen in hun vakwerk.

Meer weten?
Alle info over bezienswaardigheden en camperstandplaatsen vind je op deutsche-fachwerkstrasse.de