Graubünden: op bergvakantie met een legendarische trein
De Rhätische Bahn vormt de rode draad van een duurzame bergvakantie in Graubünden. Via spectaculaire viaducten en tunnels dring je door in de meest afgelegen valleien. Stap uit in een klein stationnetje en pluk kruiden. Ga op bergtrekking of fiets met de e-bike richting eeuwige sneeuw.
De Zwitsers hebben de trein niet uitgevonden, maar wel naar een hoger niveau getild. In Graubünden mag je dat letterlijk opvatten. De Rhätische Bahn overwon spectaculaire natuurlijke hindernissen om het bergachtige kanton te bedienen. Spoorwegingenieurs ontwierpen verbluffende bruggen, tunnels en viaducten die erkend zijn als UNESCO werelderfgoed. De opdracht kwam van de Nederlandse ondernemer Willem Jan Holsboer, maar de bevolking stemde in een referendum over het traject. Het was 1890 en op 25 jaar tijd zou de Rhätische Bahn de 150 valleien van Graubünden ontsluiten. Je herkent de treinen aan hun rode kleur, en ze rijden voor 100 % op waterkracht.
Foto: (c) Stefan Schlumpf
1. Haasje-over met de spoorweg
De Albulabahn verbindt Chur met St. Moritz, waar de Berninabahn verder spoort naar Italië. Samen zijn ze goed voor ongeveer vijftig tunnels en galerijen en tweehonderd bruggen en viaducten. Maar wat is mooier? De trein in het landschap of het landschap vanuit de trein? Op de 131 km lange Via Albula/Bernina hoef je niet te kiezen. De wandelroute bestaat uit tien etappes en speelt haasje-over met de spoorweg. Zie de rode trein een viaduct oversteken of in een tunnel tegen de bergflank verdwijnen. Na je wandeling keer je natuurlijk terug met de trein.
2. Panoramische kruidentrein
De Berninabahn is het hoogste treinspoor van Europa en werd aangelegd om je de pracht van de bergen te tonen. Je steekt de Berninapas over (2253 meter) tussen de vierduizenders om daarna af te dalen naar het meer van Valposchiavo. Op de Bernina Herb Express geniet je van de grandeur van de bergen dankzij de panoramische vensters. Aan het meer leidt herborist Reto Raselli je rond in zijn biologische kruidentuinen en ga je aan tafel voor een 100 % lokale streeklunch. De schoonheid van de tuinen is bedwelmend in de zomer.
3. Duurzaam dagje dolce vita
Lokaal lekkers is duurzaam lekkers in Valposchiavo. 95 % van de landbouwgrond brengt organische producten voort met het label Bio Suisse. Bergkruiden, kazen, thee, wijn, droge worst, bessen, fruit, groenten… in een vallei die van 2000 naar 400 meter afdaalt, hoeft er niets op het menu te ontbreken. Bezoek de boeren van het label 100 % Valposchiavo of laat je hun lekkers voorzetten in twaalf aangesloten restaurants. De piazza en palazzo’s in het stadje Poschiavo maken je dagje dolce vita compleet.
4. Balanceren bij de beren
De beren van Arosa Bärenland zijn gered uit benarde situaties. Ze entertainden circusbezoekers of restaurantgasten in landen waar dierenwelzijn weinig aandacht krijgt. Het berenland is hun bergparadijsje. Je kan de dieren er met het hele gezin gaan begroeten. Observeer ze op de schommelende hangbruggen van het Adventure Path en ontdek hun levensverhaal. De berenschool is een speeltuin waar kinderen leren kruipen, springen, glijden, klimmen en balanceren als jonge beren. Arosa Bärenland is te bereiken met de trein en de kabelbaan naar de Weisshorn.
5. Nieuwe wildernis
Het Zwitserse Nationale Park in Engadin was in 1914 het eerste nationaal park in de Alpen. De pioniersgeest is hier nooit verdwenen. Neem de trein naar Zernez en bezichtig de interactieve expo in het bezoekerscentrum, een juweeltje van hedendaagse cultuur. In het park zelf mag je niet afwijken van de 80 km wandelpaden. De beheerders laten de natuur betijen. Omgevallen bomen blijven liggen, biotopen verschijnen en verdwijnen. Steenbokken, gemzen, marmotten, gieren en adelaars zwaaien de scepter in de nieuwe wildernis.
6. Onthaasten in werelderfgoed
De Postbus herken je aan haar gele kleur. Ze brengt je van Zernez naar het 1200 jaar oude benedictijnerklooster van Müstair met zijn beroemde frescocyclus. Zusters wonen en werken nog altijd in het als UNESCO wereldcultuurerfgoed erkende klooster. Wie zich even wil terugtrekken uit de dagelijkse drukte, kan in het gastenhuis logeren of het lenteverblijf op de alpenweide huren. Het klooster ligt in het Unesco biossfeerreservaat Engadin Val Müstair.
7. Met de e-bike naar de gletsjer
De klimaatcrisis laat zich voelen in Graubünden. Gletsjers smelten en trekken zich terug. Langs de Silvrettagletsjer loopt een elf kilometer lang educatief pad dat je trakteert op fascinerende weetjes over de prachtige bergen en het belang van sneeuw en ijs. Klosters is klimaatneutraal te bereiken met de trein. Het treinstation van Pontresina geeft toegang tot de ijswereld van de Morteratschgletsjer. Bergspook Sabi bewaakt de gletsjer en daagt de kinderen uit met opdrachten en raadsels. Download de Bernina Glacier app en beluister boeiende verhalen over het landschap.
8. Dorpen met karakter
Graubünden spreekt Duits, Italiaans en Reto-Romaans. En Reto-Romaans is niet één taal maar een groep talen. Reis langs de dorpjes van Graubünden en de taal, tradities en cultuur veranderen om de haverklap. In Tschiertschen, met zijn houten huisjes, proef je aan de berglucht gedroogd boerderijvlees. In Vals liet toparchitect Peter Zumthor zich inspireren door de stenen daken toen hij de beroemde thermen ontwierp. In Bergün zijn de huizen versierd met sgraffiti: street art uit vorige eeuwen. Sertig Dörfli ligt moederziel alleen in een grasgroene vallei die in drie eeuwen voor geen sprietje veranderd is.
9. Laatste bierhalte voor de hemel
Combineer kristalhelder bergwater met Zwitserse hop en biologische mout en je krijgt heuse toverdranken. Of hemelse dranken. Twintig jaar geleden, toen brouwerij Monstein werd opgericht, was brouwen in een bergdorpje nog een ongewoon idee. Intussen schieten microbrouwerijen als paddenstoelen uit de grond. Welke de hoogste ligging van Zwitserland heeft, valt niet meer te zeggen. Maar wat maakt het uit? Liever snel naar de kroeg dan traag naar de hemel.
10. Hightech ecohotels
De nieuwe generatie ecohotels legt de lat hoger dan ooit. Riders Hotel in Laax zweert bij 100 % hernieuwbare energie en 0 % afval. De reparatiedienst herstelt je kleding en per overnachting wordt 1 CHF gedoneerd aan de Greenstyle Foundation, een plaatselijke milieuvereniging. In het Valsana Hotel in Arosa verblijf je klimaatneutraal in een onbezoedeld berglandschap. Warmtepompen en een ijsbatterij leveren emissievrije energie voor alle gebouwen. Romantik Hotel Muottas Muragl gaat nog verder. Een vintage tandradbaan brengt je naar het 100 jaar oude hotel op 2500 meter hoogte, waar je een prachtig uitzicht hebt over Sankt-Moritz. Het historische gebouw werd heringericht als het eerste klimaatneutrale Plus Energy Hotel in de Alpen en produceert meer energie dan het verbruikt. Waar kan je beter de batterijen opladen?
Meer tips voor een duurzame vakantie in Zwitserland
deel Artikel
